Ekonomi Terimleri

(Free alongside ship) Malların geminin yanında teslim edilmesini tanımlayan bir kısaltmadır. Bu teslim yönteminde teslimden sonra ortaya çıkacak her tür­lü hasar, kayıp ve harcamalar alıcının sorumluluğundadır.

Bkz. Mali Eylem Görev Gücü.

(Utility) Bir mal veya hizmetin insan ihtiyacını giderme özelliğidir. Bir ihti­yacın tatmini bahis konusu olduğu için, faydacılık akımını savunanlar ihtiyacı gideren mal ve hizmetler arasında sağ­lık ve ahlâk yönünden bir ayrım göze

(Utilitarianism) Bireyler için faydalı olanın etik açıdan da doğru olduğunu, bireylerin faydalarını azami düzeye çıkarırken sosyal faydanın da azamile- şeceğini savunan felsefe akımıdır. Bu akımda sosyal faydanın en üst düzeye ancak

(Utility model) Sanayiye uygulanabi­lir nitelikteki yeni buluşları korumak için verilen bir belgedir. Bu belgenin alınması, patente (buluş belgesi) göre zaman ve maliyet açısından daha avan­tajlı olduğu için bazı kişi ve kurumlar ta

(Cost-benefit analysis) Fayda-maliyet analizi yatırım projelerinin değerlen­dirilmesinde ve karşılaştırılmasında kullanılır. Analiz, faydaların ve maliyet­lerin, tanımlanmasını, sayısallaştırıl­masını ve değerlendirilmesini gerekti­

(Overtime) İşçinin haftalık normal iş süresinin üstünde yaptığı çalışmadır. Fazla mesai de denen bu uygulamada işçinin saat ücreti zamlı olarak öden­mektedir. Yasada belirtilen zam oranla­rını toplu sözleşmelerle artırma imkânı da v

(Overproduction) Marksist termino­lojide kapitalist işverenlerin ellerinde satamadıkları mal stoklarının biriktiği durumlar için kullanılan bir terimdir. Bu kavram için “aşırı üretim” terimi de kullanılır. Yapılan analizde işçilerin

(Free Carrier) Satıcının malların güm­rük işlerini tamamlayarak, malları be­lirli tarihte ve yerde ilk taşıyıcıya teslim ettiği yöntemdir. Satıcı malı devrettiği anda her türlü hasar, kayıp ve giderler alıcının sorumluluğundadır.

(Feminist économies) Feminist iktisat­la ilgili ilk eser 19. yüzyılın sonlarında Women and Economies adı ile Charlot­te Perkins Gilman tarafından yazılmış­tır. Feminizmin 60’lı yıllarda yaygın­laşması sırasında ekonomik talepler de

(Feudalism) En yaygın şekli ile Orta­çağ Avrupası’nda görülen bir siyasal, ekonomik ve askeri bir örgütlenmedir. Roma İmparatorluğu’nun dağılmasın­dan sonra Avrupa’da merkeziyetçi siya­sal düzen, yerini irili ufaklı çok sayıda feoda

(Torn money, ragged money) Eskimiş ve kullanılamayacak duruma gelmiş paraya denir.

(Equal opportunity) Bir ülkedeki eği­tim, iş, işte yükselme gibi her türlü im­kânlardan her bireyin eşit yararlanma hakkına sahip olmasıdır.

Bkz. Alternatif maliyet

(Opportunity windows hypothesis) Ekonomilerin ve teknolojinin hızlı değiştiği dönemlerde ekonominin ye­niden yapılanması gereğinin gelişen ülkeler için bir çıkış yolu olduğunun savunulduğu görüştür. C. Perez, C Free­man ve L. Soete

(Intellectual property rights) Fikir ve sanat eserleri, patent, faydalı model, tasarım, marka, entegre devre topoğrafyaları gibi fikri mülkiyetin konusunu oluşturan unsurlar üzerindeki mutlak nitelikli haklardır. Fikri mülkiyet hakk

(Fictitious profit) Enflasyon dönem­lerinde, özellikle geçmiş yıllarda ya­pılan bazı gider türleri aynı satın alma gücüne sahip para birimleri cinsinden ölçülemediğinden, hesaplara yansıtılamayan giderler nedeniyle işletmenin gerçek