Ekonomi Terimleri

(Inward processing regime) Bir şirket dünya piyasalarındaki elverişli olan fi­yat düzeylerinden yararlanarak üçüncü bir ülkeden hammadde veya girdi ithal ederek üretim yapabilir ve bu ürünü di­ğer bir ithalatçı ülkeye satabilir. Bu

(Floating debi) Devletin, gelir ve gider­leri arasında zaman açısından ortaya çıkan farkı gidermek amacıyla sağladığı kısa vadeli kredidir.

(Floating exchange rate regime) Kurun büyük ölçüde piyasadaki arz ve talep koşullarına göre belirlendiği sistemi ifade eder. Sistemin uygulama sürecin­de merkez bankaları döviz kurlarındaki aşırı oynaklığı veya piyasa temellerin­den

(Stamp duty) Çeşitli resmi belgele­re kanunla belirlenmiş miktarda veya oranda pul yapıştırma, basılı damga koyma, makbuz verme, hak edişten ke­sinti yapma yoluyla alınan vergidir.

(Dumping) Fiyatları düşürerek sürüm alanı açmayı tanımlayan bir piyasa işle­midir. Damping, geçici veya sürekli ola­rak uygulanabilir. Geçici dampinglerin amacı rakip firmaları zayıflatmak veya fazla stokları tasfiye etmek olabilir.

(Contraction) Bir iktisadi dalgalanma evresinde reel gayrisafi yurtiçi hasılanın zirvedeki “boom” aşamasından, dip aşa­masına kadar geçirdiği azalma sürecidir.

(Contractionary monetary policy) Enf­lasyonu düşürmek amacıyla piyasaya doğrudan tahvil satılması biçiminde açık piyasa işlemleri, reeskont ve faiz oran­larının yükseltilmesi gibi araçlarla para arzını azaltmaya yönelik politikalard

(Bottleneck) Bir ekonomide döviz, ham madde, finansman gibi çeşitli var­lıkların gerekli düzeyin altına düşme­siyle ortaya çıkan darlık, kıtlık ve arz yetersizliğidir.

(Limited liability to tax) Gelir Vergisi uygulamasında Türkiye’de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler dar mükellef sa­yılırlar. Bu kişiler yalnızca Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerin­den vergilendirilirler. Kurumlar Ver

(Mint) Geçmişte altın, gümüş ve ba­kır gibi madenlerden para basan veya madeni sikkeleri eritip külçe haline getiren, günümüzde ise bozuk parala­rı basan kamu denetimindeki kurum­dur. İstanbul’da ilk Darphane’yi Fatih Sultan Mehmet,

(Behavioral economics) Bu fikir akımı, iktisadi karar alma süreçlerinde birey­lerin beceri, ön yargı, dikkat düzeyi ve içselleştirilmiş değerler doğrultusunda davrandıkları varsayımıyla iktisadi olgu ve olayları insan psikolojisi il

(German Stock Index) Almanya’da Frankfurt Borsası’nın hisse senedi endeksidir. DAX (Deutscher Aktienin­dex) halka açık 30 büyük Alman şirke­tinin hisse senedi değerleri üzerinden hesaplanır.

(Durable goods) Otomobil, mobilya, be­yaz eşya gibi kullanım süresi birden çok dönemi kapsayan ve hızlı tüketilmeyen mallardır. Bu tür dayanıklı malların talebi ekonomik konjonktürdeki deği­şimden diğer mallardan önce etkilenir. Örn

(Non-durable goods) Bu tür malların kullanım süresi bir yılı aşmaz. Gıda, gi­yecek, içecek, kırtasiye ve benzer sarf maddeleri bu gruptandır. Dayanıksız tüketim malları, dayanıklı mallara göre ekonomik koşullardan daha az etkilenir.

(Deflation) Bir ekonomide toplam ar­zın, toplam talebi aşması durumudur. Bu durumda genel fiyat düzeyinde bir düşüş görülür. Deflasyon sürecinde fi­yatlar ve istihdam geriler. Talepte sert bir düşüşün ardından, üretimde atıl kapasit

(Deflator) Parasal terimlerle (nominal) ifade edilmiş olan bir iktisadi büyüklü­ğün (örneğin ücretler, hammadde fiyat­ları, maliyetler) değerinin gerçek değe­re (reel) çevrilmesinde kullanılan fiyat endeksidir.

(Value theory) Değer, ekonominin en temel kavramlarından biridir. Klasik ik­tisatçılar değeri kullanım değeri ve deği­şim değeri başlıkları altında incelemiş­lerdir. Bir malın değişim değeri olması için kullanım değerinin de bulunma