Değer Teorisi

(Value theory) Değer, ekonominin en temel kavramlarından biridir. Klasik ik­tisatçılar değeri kullanım değeri ve deği­şim değeri başlıkları altında incelemiş­lerdir. Bir malın değişim değeri olması için kullanım değerinin de bulunması gerekir. Bunun dışında değişim değe­ri kullanım değerinden bağımsızdır. Adam Smith için değer, üretim faktör­lerinin gelirlerinin toplamı olan üretim maliyeti, yani ücret, faiz ve rantın top­lamıdır. David Ricardo’ya göre değerin kaynağı emek ve malın azlığıdır. Ricar­do, üretim miktarının ihtiyaca ve talebe göre ayarlanabileceği mallarda değerin temelinin emek olduğunu savunmuştur. Karl Marx, Ricardo’nun değer tanımını genişleterek emek-değer teorisini oluş­turmuştur. Marx, değerin normal koşul­larda normal nitelikte işçilikle bir malın üretimine harcanan emek tarafından belirlendiğini vurgulamıştır. Marx’ın artı değer teorisi ise şöyle özetlenmek­tedir: İşçiye ücret olarak geçinme ihti­yaçlarının karşılayabileceği en az tutar
ödenmektedir. İşçinin ürettiği değer, ödenen ücretin üstündedir. İşçinin emeğiyle yarattığı değer ile aldığı ücret arasındaki fark sermaye sahibine kal­maktadır. Artı değer, emeğin yarattığı değer ile ücret arasındaki farktır. Neoklasik iktisatçılar değeri, marjinal fayda kavramının belirlediğini savuna­rak kullanım değeri-değişim değeri ay­rımını aşmayı amaçlamışlardır.