Demografi Terimleri

2006 yılında getirilen bu sistem ile yer­leşim yerleri nüfus bilgilerinin güncel olarak tutulması ve nüfus hareketleri­nin düzenli olarak izlenebilmesi amaç­landı ve mevcut idari kayıtların adrese dayalı olarak geliştirilmesi hedefl

(Family) Doğum, evlilik ve evlat edin­me yolu ile aralarında akrabalık ilişki­leri bulunan iki veya daha fazla kişinin oluşturduğu nüfus birimidir. Ailelerde çocuklar, akrabalar ve evli çiftler ile çocukları bir arada yaşayabilir. A

(Family planning) Ailelerin doğum kontrol yöntemlerini kullanarak iste­dikleri zaman ve istedikleri sayıda ço­cuk sahibi olmalarıdır.

(Maternal mortality rate) Belirli bir dönemde, genellikle gebelik, doğum ve doğum sonrası komplikasyonlar ne­deniyle meydana gelen ölüm sayısının her 100 bin canlı doğuma oranıdır. Do­ğumdan sonraki 42 gün içinde, doğum­la ilgisi ol

(Dependency ratio) Tam adı toplam yaş bağımlılık oranı olan bu terim “0-14” ve “65 ve daha yukarı” yaş gruplarındaki kişi sayısının, “15-64” yaş grubundaki kişi sayısına oranını gösterir. Genç ba­ğımlılık oranı, “0-14” yaş grubundak

(Infant mortality rate) Doğumdan sonraki ilk 12 ayda ölen bebek sayısı­nın, aynı dönemdeki canlı doğumlara bölünmesi ile bulunur. Bu oran bir ül­kenin geleceği olan çocukların yaşatıl­ması için bireylerin, ailelerin ve devle­tin ald

(Baby boom) Gelişmiş ülkelerde 1945­1965 arasında doğurganlık ciddi ölçüde arttı ve bu eğilim bir süre devam etti. Bu “patlama” sırasında doğan kuşaktakiler yetişkinlik çağına geldikten sonra daha az sayıda çocuk yaptı. Benzer bir d

(Brain dram) Bir ülkede eğitimli ve meslek sahibi nüfusun dikkate değer bir bölümünün daha iyi iş koşullarına ulaşmak için dış ülkelere göç etmesi­dir. Bu nüfus kesiminin ülkesine kalıcı olarak dönmesi ise tersine beyin göçü olarak

İl nüfusu 750 bini aşan iller büyükşehir statüsünü kazanmaktadır. 2012 yılında 13 ilin daha büyükşehir statüsü kazan­ması ile büyükşehir sayısı 2018’de 30’a çıktı. Büyükşehirlerde il ve ilçelere bağ­lı köyler mahalle oldu. Böylece 1

(Sexratio) Her 100 kadın nüfus için er­kek nüfus sayısıdır. Normal koşullarda tüm toplumlarda toplam erkek sayısı, toplam kadın sayısından daha fazladır. Fazlalık toplam nüfusun yüzde 1’i dola­yındadır. Erkek çocukların geleneksel o

(Nuclear family) Yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya yalnız ebe­veyn ve en az bir çocuğundan oluşan ai­lelerdir. Bu hanehalkı tiplerinin belirlen­mesinde kullanılan çocuk terimi, anne ve babaya göre ferdin durumunu be

(Demographics) Demografi bilimi veya Türkçesi ile nüfus bilimi, nüfusun bü­yüklüğü, yaş yapısı, doğum ve ölüm oranları, iç ve dış göç gibi niceliksel veri­ler kadar nüfusun istihdam, eğitim, sağ­lık, gelir, sosyal güvenlik durumları

(Demographic transition) Bu terim, yüksek doğurganlık ve yüksek ölüm oranlarının hüküm sürdüğü bir durum­dan, doğumların bilinçli olarak kontrol edildiği ve ölüm oranlarının düşmüş olduğu yeni bir duruma geçiş sürecine verilen bir a

(Emigration) Bir ülkenin vatandaşının diğer bir ülkeye uzun süre kalma veya yerleşme niyeti ile gitmesine dış göç denir. Cumhuriyet döneminde en bü­yük dış göç dalgası 60’lı ve 70’li yıllarda ortaya çıktı. 1961 yılı Ekim ayı sonunda

(Fertility) Kadınların ortalama olarak doğurdukları çocuk sayısı ile ilgili farklı doğurganlık tanımları şunlardır:

Toplam doğurganlık hızı: (Total fer­tility rate) Bir kadının, doğurgan oldu­ğu dönem ol

(Replacement level fertility) Bir çiftin bir kuşak sonra kendileri yerine geçe­cek sayıda, yani iki çocuk sahibi olma­larını tanımlayan doğurganlık düzeyi­dir. 2.1 düzeyindeki doğurganlık hızı bir annenin ortalama olarak 1 kızı ola­

(Life expectancy at birth) Yeni doğmuş bir bireyin yaşamı boyunca belirli bir dönemdeki yaşa özel ölümlülük hızla­rına maruz kalması durumunda yaşa­ması beklenen ortalama yıl sayısıdır. Bu göstergeye “doğuşta hayat ümidi” de denir.

(Window of opportunity) Demografik geçiş süreci, nüfus artış hızının düştüğü bir ortamda kişi başına milli geliri artı­rabilecek bir potansiyel etkiye sahiptir. Bu süreç içinde 15-64 yaşları arasında­ki nüfus diğer biri ifade ile po

(Young population) Bu terim toplam nüfus içinde 0-14 yaş grubundaki ço­cuk oranının yüksek olması durumunu tanımlar. Genç nüfusla ilgili bazı de­ğerlendirmelerde 15-19 ve 20-24 yaş gruplarındaki nüfus da dikkate alına­bilir. Çocuk t

(Joint family, extended family) Birden fazla çekirdek aile veya en az bir çekir­dek aile ile çekirdek aile üyesi olma­yan en az bir kişiden oluşan ailelerdir. Geniş ailelere daha çok kırsal kesimde rastlanır. Türkiye’deki geniş aile