Ekonomi Terimleri

Ücret

(Wage) İşçilere üretim sürecine katıl­maları karşılığında belli sürelerde ya­pılan ödemedir. Üretim faktörlerinden biri olan emeğin üretimden aldığı pay olarak da tanımlanabilir. Ücret saat ba­şına, parça başına, haftalık ve aylık o

Ücret Dışı Ödemeler

(Fringe benefits) Maaş veya ücret dışında, çalışanlara sağlanan her türlü hizmet ve imkânlardır.

Ücret-Fiyat Sarmalı

(Wage-price spiral) Ücretlerdeki artış­ların üretim maliyetlerini artırarak fi­yatları yükselttiği, fiyatlardaki artışların ise yeniden ücret artışlarını beraberinde getirdiği ileri sürülen etkileşim sürecidir.

Ücret Teorileri

(Wage theories) Ücret teorileri emek fiyatının hangi seviyelerde oluşacağını incelemektedir. Klasik ücret teorileri denilen Tunç Kanunu ve Ücret Fonu teorileri ile Sömürü Teorisi ücretlerin daima- asgari ücret haddi seviyesinde olac

Üçüz Açık

(Triple deficit) Bir ekonomide cari işlem­ler açığı, bütçe açığı ve tasarruf açığının bir arada bulunduğu olumsuz durumdur. Üçüz açık toplam tasarrufları yetersiz olduğu halde yüksek büyüme hızlarını hedefleyen ülkelerde ortaya çıkm

Üretici Dengesi

(Producer’s equilibrium) İki üretim faktörünün kullanıldığı varsayımı al­tında, bir üreticinin belirli bir dönem­deki maliyetle üreteceği en çok çıktıyı gösteren noktadır. Bu noktada üretici­nin eş maliyet doğrusu ile eş ürün eğrisi

Üretici Teorisi

(Producer theory) Mal ve hizmet piya­salarında satıcı olarak yer alan üretici­nin davranışlarını ve bu davranışları­nın nedenini inceleyen teoridir.

Üretim

(Production) Mal ve hizmetleri bir dizi işlemden geçirerek yararlı hale getirmek veya yararlılığını artırmak faaliyetidir. Üretim süreci, ara mallarının üretim faktörleri aracılığıyla farklı bir çıktıya dönüştürülme sürecidir. Üreti

Üretim Biçimi

(Mode of production) Üretimin örgüt­lenme ve yürütülme tarzını ifade eder. Toplumsal üretim ilişkilerinin kendi­ne özgü biçimiyle belirlenen ve üretici güçlerin belli bir düzeyine karşılık gelen temel ekonomik örgütlenme tarzıdır. Ü

Üretimde Etkinlik

(Efficiency in production) Tüm kay­nakların tam olarak istihdam edildiği ve malların en düşük fırsat maliyetiyle en çok üretim elde edildiği durumdur.

Üretim Faktörleri

(Factors of production) Üretim süre­cinde kullanılan emek, sermaye, doğa ve girişimciden oluşan temel üretim unsurlarıdır.

Üretimin Faktör Esnekliği

(Factor elasticity of production) İki üretim faktörü olduğu varsayımı altın­da, faktörlerden biri sabitken diğerinde ortaya çıkan oransal değişmeye karşı üretimin gösterdiği duyarlılık, diğer bir deyişle üretimdeki oransal değişmeni

Üretim Kooperatifleri

(Producer cooperatives) Hammadde sağlanmasından, üretilen malların de­ğerlendirilmesine kadar farklı amaçlar­la herhangi bir sınai veya tarımsal ürün üreticilerinin bir araya gelerek kurduk­ları bir kooperatif türüdür.

Üretim Olanakları Eğrisi

(Productionpossibility curve) Bir ekonomide belli bir dönemde, veri tekno­loji ve tam istihdam koşullarında, tüm üretim faktörleriyle en çok üretilebile­cek iki mal veya mal grubu bileşimleri­nin geometrik yerini gösterir.

Üretim Ölçeği

(Production scale) Bir işletmenin farklı düzeylerdeki üretim miktarlarını en az maliyetle üretebilmesine olanak sağla­yan büyüklüktür. Bu ölçek düzeyinde her bir kısa dönem ortalama maliyetin uzun dönem ortalama maliyete eşit ol­duğ

Üretim Tekniği

(Production technique) Teknolojinin sabit olduğu varsayımı altında, üretim sürecinde üretim faktörlerinin bir araya getirilme yoğunluğudur. Bir birim mal üretebilmek için bir birim emeğin ne kadar sermayeyle veya bir birim serma­yen

Üretim yöntemi ile GSYH

(Production measure of GDP, produc­tion approach to measuring GDP) Üre­tim yöntemiyle gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) bir ekonomide yerleşik olan üretici birimlerin belli bir dönemde, ekonomik faaliyetleri sonucu yarat­mış oldukları

Ürün Dönemleri Teorisi

(Vernon product cycles) Bir malın üre­timini, yeni ürün aşaması (başlangıç), olgun ürün aşaması (gelişmiş ürün) ve standartlaştırılmış ürün aşaması ol­mak üzere üçe ayıran ve ABD’li iktisatçı Raymond Vernon tarafından geliştiri­len

Ürün Dönüşüm Oranı

(Rate of product transformation) Bağ­lantılı mal üretiminde malların birin­den bir birim daha fazla üretilebilmek için vazgeçilmesi gereken diğer mal miktarını gösteren orandır.

Üstyapı

(Superstructure) Altyapının üstünde yükselen dil, din, ahlak, ideoloji, siya­set ve hukuk gibi unsurların bütününü ifade eder. Üstyapı terimi, demiryolcu­lukta, karayollarında, gemi inşaatçılı­ğında ve hava meydanlarında da kulla­nı