Üretim Biçimi

(Mode of production) Üretimin örgüt­lenme ve yürütülme tarzını ifade eder. Toplumsal üretim ilişkilerinin kendi­ne özgü biçimiyle belirlenen ve üretici güçlerin belli bir düzeyine karşılık gelen temel ekonomik örgütlenme tarzıdır. Üretici güçler (forces of production) Marksist yaklaşımda, üretim ilişkileri­ni belirleyen en önemli unsurları oluş­turur. Bu güçlerin başlıcaları toplumun ekonomi üzerindeki değiştirici gücü olan insan, üretim araçları, bilgi ve tek­nolojidir. Üretim araçları (means of production) toplumda ihtiyaçları kar­şılamak ve üretim yapmak için emeğin kullandığı ham madde, yardımcı madde, emek araçları olarak tanımlanır. Üretim ilişkileri (relations of production) üre­tim araçlarının mülkiyet biçimi, çeşitli sosyal sınıfların üretimdeki yerleri; üre­tilen nesnelerin bu gruplar arasındaki dağılımı gibi unsurlara dayanan altyapı ve üstyapıdan oluşan toplumu biçim­lendiren ilişkiler bütünüdür.