Ekonomi Terimleri

(Kinked demand curve) Bu eğri oligopol rejiminde fiyat katılığını ortaya koyar. Oligopol piyasasında yer alan firmaların sayıları az olduğu için karşılıklı bağlılık ilişkileri içinde bulunurlar ve birbirle­rinin davranışlarını dikka

(Dispatch) Her büyük avarya (deniz hasarı) sonunda gemi, yük ve navlun ile ilgililerin kendilerine düşen alacak ve vereceği tespit etmek ve bölmek ihti­yacıyla yaptıkları hesaplaşmaya ait bir belgedir. Bu terim küçük avaryalarla, si

(Disposible cash reserves) Bankaların, mevduat sahiplerinin istediklerinde paralarını çekebilmelerini sağlayacak kadar derhal paraya çevrilebilir değer­ler bulundurmaları zorunluluğudur. Mevduatla derhal paraya çevrilebilir değerler

(Natural monopoly) Eğer tek bir teşeb­büs, piyasaya iki veya daha fazla teşeb­büsün faaliyet göstermesi durumundan daha düşük bir maliyetle hizmet verebi­liyorsa doğal tekelden bahsedilebilir. Do­ğal tekeller, devletlerin veya rakip

(Direct control on prices) Fiyatların doğ­rudan kontrolünde ürün fiyatları üretici ile düzenleyici otorite arasında yapılan pazarlıklar neticesinde ya da düzenleyici otorite tarafından tek taraflı olarak tes­pit edilir. Fiyatların t

(Outright purchase) TCMB’nin açık pi­yasa işlemlerinden biri olan “doğrudan alım” ile para arzının ve ekonominin likiditesinin düzenlenmesi amaçlan­maktadır. Bu terim TCMB’nin piya­sada kalıcı likidite açığının görüldüğü durumlarda

Bkz. Yabancı sermaye yatırımları

(Linear programming) Belli sınırlama­ları dikkate alarak bir soruna optimum çözüm arama tekniklerinden biri olan matematiksel programlamanın, değiş­kenler arasındaki ilişkilerin doğrusal olduğu varsayımıyla ekonomiye uygu­lanışıdır.

(Documantery credit) Bu terim yoldaki mala ait belgelere dayanılarak ithalat­çılara açılan bir tür avanstır. İthalatçı bu kredi ile nakliye ve gümrükleme için gerekli fonları temin edebilmektedir.

(Dollarization, currency substituti­on) Bir ülkedeki yerleşiklerin değişim aracı, hesap birimi ve değer biriktirme aracı olarak kendi ulusal paraları yerine yabancı para kullanmalarıdır. Tam dolarizasyon, bir ülkenin ulusal parasını

(Velocity of circulation) Bu terim pa­ranın el değiştirme temposunu tanımlamaktadır. Bir banknot, belli bir süre içinde birçok muamelede kullanılır, kendi değerinin kat kat üstünde öde­meleri mümkün kılar. Çünkü kişiler herhangi bir

(Currency in circulation) Dolaşımdaki banknotlar ile madeni para toplamın­dan, banka kasalarında bulunan bank­not ve madeni para tutarlarının çıkarıl­ması ile elde edilen tutardır.

(Indirect tax) Piyasada malın satışı sı­rasında miktar veya değer üzerinden alınan vergidir. Bu vergiye “vasıtalı vergi” de denir. Toplam vergi gelirleri içinde dolaylı vergi hasılatının payı­nın artması vergi adaletsizliğine neden

(Direct tax) Mükellefin geliri ve serve­ti üzerinden doğrudan alınan vergidir. Vasıtasız vergi de denir.

(Affrreight) Geminin denize açılabilme­si için gereken araç, malzeme ve belge­lerle tamamlanması işlemlerini tanım­lar. Deniz ticareti için gemi kiralayan kişiye “donatan” (affreighter) denir.