Ekonomi Terimleri

Yeni Merkantilizm

(New mercantilism) Karşı ülkenin zara­rı pahasına, ithalatı kısıtlayan ve yurtiçi üretimin artmasını amaçlayan koruyu­cu dış ticaret politikasına verilen addır. Merkantilizme benzeyen bu dış ticaret politikası yalnızca koruyucu poli

Yeni Miktar Teorisi

(Modern quantity theory of money) Milton Friedman tarafından geliştiri­len ve para talebinin, fiyatlar genel dü­zeyi, tahvil ve bononun getirisi, bekle­nen enflasyon oranı, beşeri sermayenin fiziki sermayeye oranı ve sürekli gelirin

Yeni Sanayileşen Ülkeler

(Newly industrialized countries: NIC’s) 60’lı yıllarda ihracata yönelik kalkınma modeli izleyerek doğrudan yabancı ser­maye yatırımlarım ekonomilerine çeken ülkelerdir.

Yeraltı Ekonomisi

(Underground economy) Kayıt dışılığı da beraberinde getiren yasadışı faali­yetlerin ticaretinin ve finansmanının geçerli olduğu yasadışı ekonomik faali­yetlerin bütününü ifade eder.

Yeşil Devrim

(Green revolution) Dünya çapında açlıkla mücadelede, suni gübreler, su­lama, tohum geliştirme, zararlılarla mücadele gibi yöntemleri kullanarak üretim düşüşlerini önlemeye ve birden çok hasat alma yoluyla tarımsal üretimi artırmaya

Yeşil Kutu

(Green box) Dünya Ticaret Örgütü ta­rım anlaşmalarına aykırı olmayan ve devlet programları çerçevesinde ve­rilen altyapı yatırımları, yurtiçi gıda yardımı, fiyattan ve üretimden bağım­sız olarak üreticilere yapılan doğrudan ödemeler

Yıllık Program

Her yılın ekim ayının sonuna doğru, sonraki yılın ekonomik programı Res­mi Gazete’nin mükerrer sayısı olarak yayınlanır. Tam adı “Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programadır. Araştırmacılar ve Türkiye ekonomisi ile ilgilenenler yak­laşık 22

24 Ocak1980 Kararları

24 Ocak 1980 Kararları’nın alındığı dö­nemde Süleyman Demirel başbakan, Turgut Özal başbakanlık müsteşarı idi. Kararların hazırlanmasına 1979 sonbaharındaki ara seçimden sonra Demirel başbakan olunca başlanmıştı. Hazırlık­ların amac

28 Sayılı Kararname

Türk Parasının Kıymetini Koruma Ka- nunu’na ilişkin 28 Sayılı ve 29 Aralık 1983 tarihli Bakanlar Kurulu Kararna­mesi ile döviz rejiminin liberalleşmesi konusunda ilk adım atılmıştı. Döviz iş­lemleri daha önce yine 1567 sayılı ka­nun

Yoksulluk

(Poverty) Birey veya ailenin gelirinin ye­mek, barınma, içecek su, sağlık ve eğitim gibi temel ihtiyaçların karşılanmasına yetmemesi durumu mutlak yoksulluk olarak tanımlanır Mutlak yoksulluğun kriterleri dünyanın her ülkesinde aynı

Yoksulluk Sınırı

(Poverty line) Bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harca­malarının toplam tutarını göstere

Yöneylem Araştırması

(Operations Research) 1960 ile 1980 ara­sında işletmelerde ve kurumlarda yaygın olarak kullanılan araştırma ve planlama yöntemidir. Bu planlama yönteminde süreci etkileyen değişkenler iki ayrı bö­lümde incelenir. Kontrol edilemeyen

Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE)

(Non-Domestic Producer Price Index: NDPPI) Belirli bir referans döneminde ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurt dışına satışa konu olan ürünlerin üretici fiyatlarını zaman içinde karşı­laştırarak fiyat değişimlerini ölçen fiyat end

Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE)

(DomesticProducer Price Index: D-PPI). Belirli bir referans döneminde ülke eko­nomisinde üretimi yapılan ve yurtiçine satışa konu olan ürünlerin üretici fiyat­larını zaman içinde karşılaştırarak fi­yat değişimlerini ölçen fiyat ende

Yüksek Hakem Kurulu

(Superior Council of Arbitrators) Grev ve lokavtın yasak olduğu işler ve iş yerle­rine ilişkin toplu iş sözleşmesi görüşme­lerinde belirli bir zaman içinde anlaşma sağlanamaması durumunda toplu söz­leşmenin imzalanmasında mutlak an­

Yüksek Teknoloji Ürünleri

(High-techproducts) Yüksek teknoloji ge­rektiren mikroelektronik, bilgisayar, ileti­şim araçları, makine, robot, uzay araçları, bilimsel ve hassas aletler, tıbbi ve biyolojik bileşikler ve ileri malzeme içeren özellikli kimyasallar

Yükselen Piyasalar

(Emerging markets) Ortalama potan­siyel büyüme hızının üzerinde büyüyen ve göreli olarak düşük kişi başına gelire sahip olan gelişmekte olan ülkelerdir.

Zamanaşımı Süresi

(Prescription period, limitation peri­od) Belirli bir hakkın kaybedildiği veya kazanıldığı zaman süresidir. Örneğin bir banknotun dolaşımdan kaldırıldığı tarihten başlayarak değerini tamamen kaybedeceği zamanaşımı süresi 10 yıl­dır.

Zaman Faydası

(Time utility) İhtiyaçların tekrarlanma özelliği nedeniyle bir ürünün depolanarak ihtiyaç duyulduğu zamanda piyasaya sü­rülmesi yoluyla gerçekleştirilen üretimdir.

Zaman Önceliği

(Time priority) Belli bir hisse senedine ilişkin verilen alım veya satım emirle­rinin farklı borsa oyuncuları tarafından aynı fiyatlardan verilmesi durumunda sisteme zaman açısından daha önce kay­dedilen emirlerin öncelikli olarak k