Tasarruf

(Savings) Gelirin tüketim harcamala­rında kullanılmayan bölümü tasarruf olarak nitelendirilir. Tasarruf üç ayrı bölümde incelenmektedir. Kamu ta­sarrufları vergi gelirlerinden cari har­camalara ayrılan bölüm çıkarıldıktan sonra kalan tutardır.

Kişisel gelirden, vergiler ile mal ve hiz­met tüketimi indirildikten sonra kalan tutar kişisel tasarruf olarak nitelendiri­lir. Firma kârlarından vergiler ve temet­tü olarak hissedarlara dağıtılan kısım çıkarıldıktan sonra kalan bölüm şirket tasarrufları olarak adlandırılmaktadır.

Firma ve kamu tasarruflarına kişisel tasarruflar eklendiğinde makroekono- mik anlamda toplam tasarruf elde edi­lir. Toplam tasarrufun milli gelire oranı ise genel ekonomik denge hesabı içinde tasarruf oranını (savings ratio) verir. Türkiye’de yurtiçi tasarrufların milli gelire oranı 90’lı yıllarda yüzde 20’nin üzerinde olmuştur. Daha sonra gerile­yen bu oran 2010-2011 döneminde yüz­de 13 dolayına kadar düştükten sonra bireysel emeklilik sistemi ve benzeri uygulamalar ile tekrar yükselişe geç­miştir. Makroekonomik anlamda tasar­ruf oranının yüksek olması yatırımın yurtiçi kaynaklarla finansmanını sağlar ve özellikle kısa vadeli yabancı portföy sermayesi ihtiyacını azaltır. Mikroekonomik anlamda tasarruf ora­nı ise hanehalklarının kullanılabilir gelirleri içinde tasarrufa ayrılan tuta­rın oranını gösterir. Bu oran 2017 için yüzde 15 olarak hesaplanmıştır. Bu tür tasarrufun düzeyi hanehalkının gelir düzeyine, faiz oranlarına ve ekonomi­nin geneli ile ilgili beklentilere bağlıdır. Tasarruf, malların ve hizmetlerin üre­timine yönlendirildiğinde yatırıma dönüşür. Tasarrufun gelir getirici bir menkul veya gayrimenkule bağlan­ması “yatırım” veya “plasman” olarak adlandırılır. Bu tür tasarrufun üreti­me doğrudan bir katkısı yoktur. Ancak yatırılan parayı, diğer girişimciler kul­landıklarında bu tür yatırım da üretime katkıda bulunabilir.

Tasarruf gönüllü ve zorunlu olabilir. Gönüllü tasarruf bireyin kendi kararı ile gelirlerinden ayırıp harcamadıkları bölümdür. Zorunlu tasarruf ise kanun yolu ile gelirlerden kesilen tasarruftur.