Resesyon

(Recession) Ekonomik büyümenin be­lirli bir süre boyunca yavaşlaması veya kısa bir süre için daralmaya dönüşmesi­dir. Durgunluk anlamına gelen resesyon, atıl kapasitenin ortaya çıkması veya eko­nominin uzun vadeli büyüme oranından daha düşük bir oranda büyümesi olarak da tanımlanabilmektedir. Durgunluğun başlıca göstergeleri, üretimde durakla­ma veya düşüşün yarattığı işsizlik, talep daralması ve yatırım eğiliminde zayıf­lamadır. Durgunluğun derinleşmesi ve uzun süre devam ederek canlanmanın ortaya çıkmasını geciktirmesi durumu ise depresyon olarak adlandırılır. Tü­keticilerin ve girişimcilerin güveni eski düzeylerine geldiği takdirde durgunluk sona erer. Ekonominin yılın bir çeyre­ğinde düşük hızlarda büyümesi resesyon teşhisi için yeterli olmaz. İki ve daha faz­la üç aylık dönemlerde düşük büyüme hızları ortaya çıktığında resesyondan söz edilebilir. Hükümetler resesyon dö­nemlerinde ekonomiyi canlandıracak ve toplam talebi yükseltecek para ve maliye politikalarına öncelik verirler. Üç aylık dönemlere göre büyüme oranları grafik­lerindeki eğrilerin şekillerine göre çe­şitli resesyon tanımları yapılmıştır. Bu tanımlar şunlardır:

“V” şeklinde resesyon: Ekonominin grafiği dibe vurduktan kısa bir süre sonra canlanmayı tetikleyecek güçler harekete geçerek ekonomiyi canlandı­rabilir. Türkiye ekonomisinde en çok görülen resesyon tipi budur. 1980-2015 dönemde ortaya çıkan durgunluklar ve daralmalar kısa sürmüştür. Türkiye, diğer ülkelere göre daha sık ekonomik dalgalanma yaşasa da “ekonomik ribaunt” yeteneği güçlü olduğu için kendini çabuk toparlayabilmektedir.

“U” şeklinde resesyon: Bu tür resesyon grafiği veren ekonomilerde dur­gunluk süresi “V” şekline göre daha uzundur. Özellikle gelişmiş ülkelerde görülen bu tip durgunlukta piyasaların ve ailelerin gelecek konusunda yete­rince umutlu olmadığı görülmektedir. Özellikle hızlı değişim ve belirsizlikle­rin arttığı dönemlerde iyileşme gecikebilmektedir. Ancak belirli bir noktadan ve değişim sindirildikten sonra ekono­miyi canlandırıcı güçler harekete geçe­rek bir “U” dönüşünü gerçekleştirebilir.

“W” (çift dip) resesyonu: Bu tür re­sesyon 2007 ile 2016 arasında özellikle gelişmiş ülkelerde görülmüştür. Eko­nomiler 2008 ve 2009’da “dip” yaptık­tan sonra 2010 ve 2011 yıllarında iyileş­me umutları yeşermiş ama bu büyüme ivmesi kalıcı olmamıştır. 2012’de atılı­ma geçemeyen gelişmiş ülke ekonomi­leri ancak 2016 ve 2017 yılında canlan­ma dönemine girebilmişlerdir.

“L” şeklinde resesyon: Ülkeleri ve ülke halklarını en olumsuz şekilde etki­leyen resesyon türüdür.

Japonya ekonomisi, 90’lı yılların başın­da canlanma yaşarken resesyon başla­mış ve bu resesyon yıllar boyunca devam etmiştir. Bu resesyon grafiklerinin dı­şında karekök işareti veya ters karekök işareti şeklinde grafiklerin varlığı da tar­tışılmış ancak bunlar ilgi görmemiştir.