Pareto Optimumu

(Pareto optimality) Vilfredo Pareto ta­rafından geliştirilen toplumsal refah kriteridir. Pareto’nun optimum refah ta­nımına göre “Toplumdaki kişilerin en az birinin refahını azaltmadan diğer kişile­rin (en az birinin) refahını artırmak ola­nağı yoksa toplum refahı optimumdur.” Pareto’nun optimum anlayışında daima değer yargılarından uzaklaşarak “nötr” kalma ve objektif ölçüler bulma endişe­si egemendir. Ona göre örneğin üretim tercihleri siyasal bir sorundur. Bu siya­sal sorunu çözmek için iktisatçı, karar verilen üretimi en etkin biçimde ger­çekleştirmeye çalışır. Benzer şekilde, gelir dağılımını değiştirmek de iktisat­çının görevleri arasına girmez. İktisatçı dağılımı veri kabul edip, tek bir kişinin refahını azaltmadan, diğerlerinin refa­hını artırma yollarını araştırmalıdır. Pareto optimumunun gerçekleşmesi için hem üretimde, hem de tüketimde etkinliğin sağlanması gereklidir. Bir ma­lın üretim miktarını azaltmadan en az bir başka malın üretimini artırma ola­nağı yoksa üretimde etkinliğe ulaşılmış demektir. Tüketimde etkinliğin gerçek­leşmesi için ise tüketim malları arasın­daki marjinal ikame oranının bütün tü­keticiler için aynı olması gerekmektedir. Bir diğer deyişle bir malın tüketimini azaltmadan, bir diğer malın tüketiminin artırma imkânının kalmadığı noktada, tüketimde etkinlik sağlanmış olur.