Paranın Miktar Teorisi

(Quantity theory of money) Miktar teorisi para miktarındaki değişmelerle fiyatlar ve dolayısıyla paranın değeri arasında ilişki kurmaktadır. Miktar te­orisi en açık şekilde Amerikalı iktisatçı Irving Fisher tarafından ele alınmıştır. Fisher miktar teorisini açıklamak için mübadele denklemi denilen ve aşağıda gösterilen denklemden faydalanmıştır:

MV = PT

Bu denklemde M para miktarını, V pa­ranın dolanım hızını, P fiyatlar genel düzeyini ve T işlem hacmini göster­mektedir. Örneğin bir ekonomide belli bir dönem içinde para ile yapılan alışve­rişler 1 milyon işlemden ibaretse ve her işlemde uygulanan ortalama fiyat 10 para birimi ise, işlemlerin para ile ifa­de edilen toplam hacmi 10 milyon para ünitesi olarak belirecektir. Öte yandan ülkedeki para hacmi 2 milyon para üni­tesi ise, bu para miktarının 10 milyon­luk işleme aracılık etmesi için her para ünitesi ortalama 5 kere el değiştirecek, yani 5 ayrı işlemde kullanılacaktır. Fisher’e ve onu izleyen iktisatçılara göre denklemdeki V ve T parametreleri belli bir dönem boyunca değişmez. V’nin sayısal değerini belirleyen halkın sosyo-psikolojik davranışları ve kurumsal yapıdır. Bu yüzden olağanüstü durum­lar dışında bu sayısal değerde önemli değişmeler beklenemez. Klasik teori­ye göre ekonomideki bütün kaynaklar tam kullanım halinde bulunduğundan belli bir dönem için T parametresi de değişmez. Şu halde para miktarındaki artışlar doğrudan fiyatlar genel düzeyi­nin yükselmesine ve paranın değerinin düşmesine neden olacaktır.