Özel Çekme Hakları

(Special Drawing Rights: SDR) Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından, dünya ülkelerinin likidite ihtiyacına cevap vermek üzere, otomatik bir çek­me hakkı olarak yaratılan ve karşılığı olmayan uluslararası bir likidite kay­nağıdır. Ülkelerin böyle bir hakka sa­hip olabilmesi için, IMF’ye herhangi bir konvertibl döviz, altın ya da ülkenin kendi ulusal parasını ödemeleri gerek­memektedir. Uluslararası Para Fonu’na üye olan ülkelerin SDR sistemine katıl­ma hakları olmakla birlikte, katılmak zorunda değildirler. SDR sistemini kabul eden ülkelerin bu sisteme ilişkin işlemleri IMF’de bir SDR hesabı açıla­rak izlenir. Fon kararı ile karşılıksız ola­rak yaratılan SDR, değerli metal altına dönüştürülemez. SDR’nin değeri, üye ülkeler arasındaki ödemelerde bir öde­me aracı olarak kabul görmesinden do­ğar. Özel çekme hakları, hükümetler ve merkez bankaları arasındaki işlemler­de ayrıca IFM ile hükümetler ve mer­kez bankaları arasındaki ilişkilerde de kullanılmaktadır. Her ülkeye ne kadar SDR tahsis edileceği, ülkenin IMF’deki kotasının nispi büyüklüğüne göre be­lirlenir. SDR’ın hangi amaçlarla kulla­nılabileceği belirli hükümlere bağlıdır. SDR, IMF’ye üye ülkeler tarafından re­zerv bileşimlerini değiştirmek amacıy­la kullanılamamakta, ancak ödemeler dengesi ihtiyaçlarını karşılamak ama­cıyla SDR’dan yararlanılmaktadır.