Ölçek Ekonomileri

(Economies of scale) İşletmenin bü­yüklüğü veya kapasitesini belirtmek için “ölçek” kelimesi kullanılır. Ölçek büyüdüğünde getiri artabilir, azalabilir veya sabit kalabilir. Bir şirket tesislerini genişleterek ve üretim hacmini büyüte­rek maliyetlerini düşürebilir ve verim­liliğini yükseltebilir. Ölçeğini, tesisini ve üretim miktarını büyüten bir şirket, daha yüksek miktarda hammadde ve ara maddeleri daha hesaplı bir fiyattan temin edebilir.

Bankalar, büyük şirketlere daha düşük faiz oranları ve daha uzun vadeler ile ya­tırım ve işletme kredisi verebilir. Üretim miktarı artınca pazarlama, promosyon, lojistik ve genel idare maliyetlerinin bi­rim ürün başına maliyeti gerileyebilir. İçsel ekonomiler, şirketlerin daha çok üretmek yoluyla emek ve teçhizatı daha verimli kullanmalarını ve yönetim mas­raflarını azaltmalarını ifade eder.

Dışsal ekonomiler, firmaların birbirin­den bağımsız olarak aldığı kararlarla diğerlerinin giderlerinde yarattıkları azaltıcı etkileri ifade etmektedir. Sanayiler arasındaki girdi-çıktı akım­larının doğurduğu dolaysız ilişkiler, fir­malar veya sanayiler arasındaki bağım­lılık sebebiyle birbirlerini etkilemekte ve dışsal ekonomilerin yanında dışsal eksi ekonomilerin de (diseconomies) ortaya çıkmasına yol açmaktadır. Dış­sal ekonomiler, bir üreticinin diğer bir üretici ye yapmış olduğu karşılıksız ya­rarlar olarak tanımlanırken, dışsal eksi ekonomiler bir üreticinin diğer üretici­nin verimliliğinde yaratmış olduğu ka­yıplar olarak ifade edilebilir.