Milli Gelir Kategorileri

(Categories of national income) TÜİK, milli gelir hesaplarını gelir, üretim ve harcamalar esasına göre hesaplayıp yayınlar. Milli gelir ile ilgili kavramlar şunlardır:

Gayrisafi Yurtiçi Hasıla. (Gross Do­mestic Product: GDP) Bir ülkede bir yıl içinde üretilen tüm nihai mal ve hiz­metlerin piyasa fiyatları ile değerine Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) denir.

Gayrisafi milli hasıla. (Gross Natio­nal Product: GNP) GSYH’ya, Dış Alem Net Faktör Gelirleri değerinin eklen­mesiyle Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) bulunur. Bu göstergede Türkiye’de yerleşiklerin, Türkiye dışındaki ülke­lerde kurduğu şirket ve fabrikalardan sağladığı gelir de hesaba katılır. “Mil­li” kelimesi bu hesap tarzını gösterir. 90’lı yıllara kadar gelişmiş ülkeler milli hesaplarında bu göstergeyi kullanırdı. Sonraki yıllarda GSYH’nın kullanımı yaygınlaştı.

Safi Milli Hasıla. (Net National Pro­duct) Bu değer, GSMH’dan üretim sıra­sında kullanılan sabit sermaye ile ilgili yıl içinde meydana gelen aşınma ve es­kime payları, yani amortismanlar çıka­rıldıktan sonra ulaşılır.

Milli Gelir. (National Income) Safi milli hasıladan sektörlerin o yıl içinde ödedikleri dolaylı vergilerin düşülmesi ve devletin üreticilere verdiği sübvan­siyonların eklenmesiyle milli gelir de­ğeri elde edilir.

Kişisel Gelir. (Personal Income) Ki­şisel gelir, vergilerden önce kişilerin eline geçen harcanabilir gelir olarak ifade edilir. Kişisel gelire, milli gelirden kurumlar vergisi, dağıtılmamış firma kârları, sosyal güvenlik paylarının çı­karılması ve elde edilen değere transfer ödemeleri, devlet borçları üzerinden ödenen faizler ve tüketicilerin ödediği faizlerin eklenmesiyle ulaşılır. Harcanabilir gelir. (Disposable In­come) En küçük milli gelir büyüklüğü olan harcanabilir gelir, kişisel gelirler­den dolaysız vergilerin çıkarılmasıyla hesaplanır.