Mahreçler Kanunu

(Law of Markets, Say’s Law) Mahreçler Kanunu, ünlü Fransız iktisatçısı Jean-Baptiste Say tarafından 19. yüzyıl başlangıcında formüle edilmiştir. O dönemde Klasik Ekol’ü temsil eden Malthus ve Ricardo iktisadi gelişmenin geleceği konusunda karamsar fikirlere sahipti. Malthus’un Nüfus Teorisi ve Ricardo’nun Rant Kanunu, iktisadi düşüncenin kötümser bir döneme girmesine neden olmuştu. Say, Mahreçler Kanunu ile iktisat alanında İyimser Akım’ın sözcüsü olmuştu. Jean-Baptiste Say, “mahreç” kelimesini sürüm akıcılığı yahut sürüm imkânları anlamında kullanmıştı.

Mahreçler Kanunu’nun doktrin tarihindeki önemini ortaya koyan Keynes oldu. Keynes, Klasik Ekolü eleştirirken asıl hedef olarak Mahreçler Kanunu’nu almıştı. Bu kanunun temel fikri şöyle özetlenebilir: “Her mal kendi talebini doğurur.” Bir malın üreticileri, o işe bağladıkları faktörler karşılığında bir gelir elde ederler. Bu gelir ücret, sermaye faizi, girişimci kârı veya toprak rantı olabilir. Tam ve serbest rekabet koşullarında, üretilmiş malın yarattığı gelir, onun maliyetine veya fiyatına eşittir. Bir malı üretenler, aynı zamanda onu ödemeye yetecek bir satın alma gücü de üretmiş olmaktadır. Bu satın alma gücü o malın veya aynı değerde başka mallar için alım gücü ortaya çıkarır. Mal arzının kaynağı üretim, mal talebinin kaynağı gelirdir. Üretim gelire eşitlendiğinde arz ve talep de birbirine eşit olup piyasa denge durumundadır. Arz ve talep birbirine eşit olduğu için mallar alıcı bulur ve aşırı üretim riski ortaya çıkmaz.