Borsa 8.010,54 0.29
Dolar 28,856 0.02
Euro 31,552 0.38
Altın (ONS) 1.993,97 0.21
Brent 81,420 -0.42
e-Gazete e-mercek

{{ message }}

Likidite Tuzağı

(Liquidity trap) Keynes’in likidite ter­cihi analizinde ele aldığı likidite tuzağı olgusunu açıklarken para arzı ile faiz oranları arasındaki ilişkiyi ön plana çıkarmıştır. Bu analizde faiz oranları ile bono-tahvil fiyatlarının ters yönde hare­ket ettiği olgusu dikkate alınmıştır. Key- nes’e göre ekonomide faizin düşebileceği asgari bir düzey vardır. Bu noktadan son­ra para arzı ne kadar artırılırsa artırılsın faiz oranı daha alt düzeylere inemez. Ta­sarruf sahipleri faizin asgari düzeye in­mesini, gelecekte tekrar yükseleceğinin bir işareti olarak görürler ve bono-tahvil almak yerine likiditeyi ellerinde tutmayı tercih ederler. Para politikasının etkisi­ni kaybettiği bu duruma likidite tuzağı denir. Bu ortamda para arzını artırarak faiz oranların düşürmek, yatırımları do­layısıyla milli geliri ve istihdamı etkile­me imkânı da yoktur. Likidite tuzağını dikey eksende faiz oranının, yatay eksen­de para talebinin ve arzının yer aldığı bir grafikte de görmek mümkündür. Grafik­te L eğrisi para talebini, M ise yatay ekse­ne dik bir doğru ile faiz oranına esnekliği sıfır olan para arzını göstermektedir. L ile M’nin kesiştiği noktada r0 denge faiz haddi oluşmuştur. Bu faiz oranında ta­sarruf sahipleri arz olunan paranın ta­mamını talep etmekte ve bu düzey karar­lı denge halini temsil etmektedir.

Faiz oranı r0 düzeyinin üstüne çıktığı takdirde para arzı, para talebini aşıyor demektir. Ancak bu durumda tahvil alı­mı yine çekici bir yatırım haline geleceği için tahvil fiyatı artarken faiz oranları düşmeye başlar ve tekrar r0noktasına gelir. Faiz oranı r0’ın altına düşerse süreç bu kez tersine işler. Grafikte de görülebi­leceği gibi para arzının M doğrusundan M’ doğrusuna genişlemesi halkın eline cari faiz haddinde bulundurmak istedi­ğinden daha fazla para geçmesine neden olur. Fazla para tahvil satın alınmak için kullanıldıkça tahvil talebi ve fiyatları yükselmeye, faiz haddi düşmeye baş­lar. Faiz haddi r0’ düzeyine düştüğünde fazla paranın tamamı talep edilmiş du­rumdadır. Şu halde likidite fonksiyonu sabitken para arzındaki herhangi bir ar­tış faiz haddini düşürerek yatırımların artmasına, dolayısıyla milli gelir ve is­tihdam düzeyinin yükselmesine neden olabilir. Bununla birlikte likidite fonk­siyonunun sonsuz esnek bölgesine gi­rildikten sonra para arzını artırarak faiz oranını düşürme olanağı kalmamıştır.