Konut Fiyat Endeksi ( KFE)

(House Price Index: HPI) Türkiye konut piyasasındaki fiyat değişimlerini takip etmek amacıyla oluşturulan bir endeks serisidir. TCMB tarafından he­saplanan bu endeks ülke genelini kap­sar ve aylık olarak hesaplanır. Endeksin hesaplanmasına 2010 yılında başlan­mıştır. Hesaplamalarda konut fiyatla­rını temsil etmek üzere, bireysel konut kredisi talebiyle kredi veren kuruluşla­ra yapılan başvurular sırasında düzen­lenen değerleme raporlarındaki konut değerleri kullanılmaktadır. Konut kre­dilerine temel oluşturan değerleme ra­porları gayrimenkul değerleme şirket­leri tarafından düzenlenmektedir. TCMB uzmanları, tabakalanmış ortan­ca (medyan) fiyat yöntemini kullanarak aşağıdaki endeksleri hesaplamaktadır:

• Konut Fiyat Endeksi (KFE): Türki­ye genelini temsil etmek üzere hesapla­nan ve yapım yılına bakılmaksızın tüm konutları kapsayan fiyat endeksidir.
• Yeni Konutlar Fiyat Endeksi (YKFE): Türkiye genelini temsil etmek üzere, yapım yılı son iki yıl (içinde bulunulan yıl ile bir önceki yıl) olan konutlar için, hesaplanan fiyat endeksidir.
• Yeni Olmayan Konutlar Fiyat En­deksi (YOKFE): Türkiye genelini tem­sil etmek üzere, yapım yılı son iki yıldan önce olan konutlar için, tabakalanmış ortanca fiyat yöntemi kullanılarak he­saplanan fiyat endeksidir.
• Hedonik Konut Fiyat Endeksi (HKFE): Konutların gözlemlenebilen özellikleri­ne bağlı kalite etkisinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek amacıyla, hedonik regresyon yöntemi kullanıla­rak Türkiye genelini temsil etmek üzere oluşturulan fiyat endeksidir. Bu endeks ile Türkiye’de konutların gözlemlenebilen özellikleri zaman içinde kontrol edi­lerek fiyatlardaki kalite artışı etkisinin ölçülmesi ve bu etkiden arındırılmış bir fiyat endeksi üretilmesi amaçlanmakta­dır. Mevcut konut fiyat endeksleri kali­tede meydan gelen artışların etkilerini de içerebilmekte ve konut fiyatlarındaki artışların yanlış yorumlanmasına neden olabilmektedir. Hesaplama sonuçlarına göre, Türkiye genelinde konut fiyatla­rında meydana gelen nominal artışların yaklaşık dörtte birinin, reel artışların ise yaklaşık yarısının kalite artışlarından kaynaklandığı söylenebilmektedir. Araş­tırmalarda konutların fiyatını etkileyen 35 dolayında özellik tespit edilmiştir. Bu özellikler üç temel grupta toplanabilir. Yapısal özellikler, inşaatın kalitesi, oda sayısı, zemin döşemesi, doğal gaz, mer­kezi ısıtma, evin manzarası ve benzeri özelliklerdir. Konutun bulunduğu yer ve semt ile ilgili özelliklerin bir bölümü, kentin merkezine, ulaşım araçlarına, okul ve sağlık tesislerine yakınlıktır. Bazı birey ve aileler deniz kıyısı, orman ve parklar gibi ortamlara yakınlığa daha çok değer vermektedir. Evin civarındaki çevrenin kirliliği veya temizliği de fiya­tı etkilemektedir. Hedonik Konut Fiyat Endeksi’nde fiyatı etkileyen kalite fak­törleri dikkate alınmaktadır.

Endeks tanımlarında adı geçen “taba­ka” terimi, benzer özellikteki konut­ların gruplandırıldığı bir birim için kullanılmaktadır. Laspeyres formülü ile hesaplanan endeks serisi altı ilden veri gelmediği için 75 il için hesaplan­maktadır. İlk sonuçların yayımlandığı tarih ile referans döneminin son tarihi arasındaki fark yaklaşık 45 gündür. Ni­hai sonuçların yayımlandığı tarih ile re­ferans döneminin son tarihi arasındaki fark 75 gündür. Metrekare başına TL olarak hesaplanan “birim fiyat” konut fiyatlarının yıllara göre karşılaştırılma­sını kolaylaştırmaktadır.