Katma Değer

(Value added) Bu terim ekonomide bir ürünün işlenerek satışı ile ortaya çıkan ek değeri tanımlar. Örneğin bir şirket pamuk ihraç etmek yerine bunu işleyip iplik olarak sattığında bir katma değer yaratmış olur. Katma değer ne kadar yükselirse kazanç da aynı oranda artar. 1 kilogram pamuğun ihracat fiyatını 100 olarak kabul ettiğimizde, bu en­deks aynı miktardaki iplik ihracatında yaklaşık olarak 270’e, bez ihracatında ise 420’ye kadar çıkabilmektedir. 1 ki­logram pamuğun değeri, bundan fason giyim eşyası üretildiğinde 800’e, nor­mal ihracatta ise 1000’in üzerine yük­selmektedir. Dış pazarlarda aranan bir marka durumuna gelindiğinde ise aynı miktardaki pamuğa göre değer artışı 20 katı aşabilmektedir. Undan biskü­vi, patatesten cips, demir cevherinden sac üretildiğinde de katma değer her aşamada yükselmektedir. Katma de­ğer yükseldikçe, daha çok işçi iş bulur ve gelirler artar. Ekonominin bir bütün olarak hızlı büyümesi de her alanda, her işte katma değerin yükselmesi ile mümkün olur. Katma değerin artışı için şu konularda önlem almak gerekir:

Rekabet gücüne odaklanmak: Teda­rik, üretim, satış sonrası hizmet, fiyat ve kalite açısından rekabet gücünün sürekli olarak yükseltilmesi katma de­ğerin artışını da garanti eder.

İnovasyon: Mevcut bilgi stokuna yeni bir şeyler eklenmeden üretim yapmak katma değer yaratmaz. Çünkü rakipler de aynı bilgi havuzundan yararlandığı için bir rekabet avantajı söz konusu ol­maz. Bu noktada devreye inovasyonların girmesi, mevcut bilginin araştırma, uyarlama ve geliştirme çalışmaları ile çoğaltılması ve bunların ticarileştiril­mesi gerekir.

Teknolojiyi yakından izlemek: Be­lirli bir sektördeki teknolojik geliş­meleri çok yakından izlemek, düzey yükseltme (upgrading) çalışmalarını sürdürmek ve verimliliğe öncelik ver­mek değer yaratım sürecini hızlandırır. Ancak ileri teknolojiyi kopya etmek ye­rine, uyarlama ve geliştirme çalışmala­rına ağırlık tanımak gerekir.