İşsizliğin Nedenleri

(Causes of unemployment) İşsizliğe yol açan başlıca faktörler şöyle özetlenebilir:

Demografik yapı: 2000’li yıllarda nü­fus artış hızı düşmesini sürdürse de nü­fus artış hızının yüksek ve yüzde 2’nin üstünde olduğu 80’li yıllarda doğanlar, dalga dalga işgücü piyasasına girmekte ve iş aramaktadır.

Tarımda açığa çıkan nüfus: Yüzyı­lın başında işgücünün yüzde 45’i tarım sektöründe çalışırken, bu oran 2018 yı­lında yüzde 18.4’e kadar indi ve işsizli­ğin artmasına yol açtı.

İç göç: Ekonomik açıdan gelişmesi du­raklayan bölgelerden gelişmiş bölgele­re yönelen göç eski hızını kaybetse de işsizliğin yapısal nedenlerinden birini oluşturmaktadır.

Bağımsız çalışanlarda azalma: İş­sizliği artıran bir diğer neden, esnaf, zanaatkâr ve küçük tüccar gibi bağım­sız çalışanların, toplam işgücü içindeki oranlarının azalması olmaktadır. 1990 yılında yüzde 38 olan ücretlilerin oranı, 20 yıl içinde sürekli artarak 2018 yılın­da yüzde 68 oldu. Bu süre içinde hiper­marketlerin ve zincir mağazaların art­masıyla, terzi, kasap, manav ve bakkal gibi bağımsız iş sahiplerinin bir bölümü işlerini kaybetmeye başladı.

Teknoloji ve otomasyon: Ekonomi tarihinin her döneminde, teknolojik ilerleme önce işsizlerin sayısını artır­makta, daha sonra ortaya çıkan yeni iş alanları, işsizlerin istihdamını sağla­maktadır. Türkiye ekonomisi halen ilk aşamada bulunmakta ve her tür tekno­lojik ilerleme işsizliği artırmaktadır.

Dış rekabetin artması: Küreselleşme döneminde sanayiciler ara mallarını ve hammaddeyi, fiyatın en düşük oldu­ğu yerden, gerektiğinde dış ülkelerden almaktadır. Tüketiciler de fiyatı düşük görünen ithal mallarına yönelebilmektedir. İthalatı artıran bu tercihler, yerli sanayide istihdamın hızlı artışını zor­laştırmaktadır.

Dış ülkelerdeki yatırımlar: Sana­yici ve işadamlarının, Türkiye’de girdi fiyatlarının ve ücretlerin yüksekliğini gerekçe göstererek, dış ülkelerde yatı­rım yapması da işsizliğin artışına yol açmaktadır.

Küresel nedenler: Küreselleşme dö­nemi şirketlerin ömrünü kısaltmakta ve kapısına kilit vuran şirketlerin art­ması işçilerin işlerini kaybetmesine yol açmaktadır.

Devletin ekonomiden çekilmesi: Küreselleşme döneminde devletin sos­yal işlevleri dışında kalan ekonomik alanlardan çekilmesi de işsizliği artır­maktadır. Geliri düşük bölgelerde ve illerde özel sektör, devletin özelleştir­me nedeniyle boşalttığı ekonomik alanı dolduramamaktadır.