İşgücü

(Labour force) İşgücü istatistiklerinde başlangıç noktası doğal olarak nüfus sayısıdır. Nüfustan 15 yaşın altındaki­ler çıkarılınca çalışma çağındaki nüfus düzeyine ulaşılır. Çalışma çağındaki nüfustan işgücüne dâhil olmayanlar çıkarıldığında işgücü sayısı elde edilir. İşgücü sayısı istihdam edilenlerle işsiz­lerin toplamından oluşur.

İşgücünün unsurları: İşgücü konu­sunda analizler yapmak ve istidam için önlemler alınırken tanımların çok dik­katli yapılması gerekmektedir. İşgücü­nün başlıca unsurları şunlardır:

Kurumsal olmayan nüfus: Okul, yurt, otel, çocuk yuvası, huzurevi, özel nitelikteki hastane, hapishane, kışla ya da orduevinde ikamet edenler dışında kalan nüfustur.

Kurumsal olmayan çalışma çağın­daki nüfus: Kurumsal olmayan nüfus içerisindeki 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus kesimini tanımlar.

İşgücü: İstihdam edilenler ile işsizle­rin oluşturduğu tüm nüfusu kapsar.

İşgücüne katılma oranı: İşgücünün kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır.

İstihdam: İşbaşında olanlar ve işba­şında olmayanlar grubuna dahil olan kurumsal olmayan çalışma çağındaki tüm nüfus istihdam edilen nüfustur.

İşbaşında olanlar: Ücretli, maaşlı, yevmiyeli, kendi hesabına, işveren yada ücretsiz aile işçisi olarak referans dönemi içinde en az bir saat bir iktisadi faaliyette bulunan kişilerdir.

İşbaşında olmayanlar: İşi ile bağlan­tısı devam ettiği halde, referans haftası içinde çeşitli nedenlerle işinin başında olmayan kendi hesabına çalışanlar ve işverenler istihdamda kabul edilir.

Özel durumlar: Ücretli ve maaşlı ça­lışan ve çeşitli nedenlerle referans dö­neminde işlerinin başında bulunmayan bireylerin istihdamda kabul edilmeleri için üç ay içinde işlerinin başına geri dönecek olmaları veya işten uzak kal­dıkları süre zarfında maaş veya ücretle­rinin en az yarısını veya daha fazlasını almaları gerekir. Üretici kooperatifi üyeleri ile belirli bir menfaat karşılığı çalışan çırak ve stajyerler de istihdam kapsamında sayılır.

İstihdam Oranı: İstihdamın, kurum­sal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır.

Eksik istihdam: Uluslararası Çalışma Örgütü’nün tespitleri doğrultusunda bu kategori 2009’dan bu yana “zamana bağlı eksik istihdam” ve “yetersiz is­tihdam” olmak üzere iki ayrı grupta ele alınmaktadır.

Zamana bağlı eksik istihdam: Refe­rans haftasında istihdamda olan, esas işinde ve diğer işinde toplam olarak 40 saatten daha az süre çalışmış olup, daha fazla süre çalışmak istediğini belirten ve mümkün olduğu takdirde daha fazla ça­lışmaya başlayabilecek olan kişilerdir.

Yetersiz istihdam: Zamana bağlı ek­sik istihdam kapsamında yer almamak koşuluyla, referans haftasında istih­damda olan, son 4 hafta içinde mevcut işini değiştirmek için veya mevcut işine ek olarak bir iş aramış olan ve böyle bir iş bulduğu takdirde 2 hafta içinde çalış­maya başlayabilecek olan kişilerdir.

Kayıt Dışı İstihdam: Referans haf­tasında yaptığı işten dolayı herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmayanlardır.

İşsiz: Referans dönemi içinde istihdam halinde olmayan kişilerden iş aramak için son 4 hafta içinde iş arama kanalla­rından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan 15 ve daha yukarı yaştaki fertler işsiz nüfusa dahildirler. Ayrıca, üç ay içinde başlayabileceği bir iş bulmuş ya da ken­di işini kurmuş ancak işe başlamak ya da işbaşı yapmak için çeşitli eksiklikle­rini tamamlamak amacıyla bekleyenler de işsiz nüfus kapsamına dahildirler. İşsiz nüfusun işgücü içindeki oranı, iş­sizlik oranı olarak adlandırılır.

İşgücüne dahil olmayanlar: İşsiz veya istihdamda bulunmayan, kurum­sal olmayan çalışma çağındaki nüfus­tur. İşgücüne dâhil olmayanlar arasında ev işleriyle meşgul olanlar, emekliler, öğrenciler, çalışamaz halde bulunanlar ve mevsimlik çalışanlar vardır.

İş aramayıp çalışmaya hazır olan­lar: Çeşitli nedenlerle bir iş aramayan, ancak 2 hafta içinde işbaşı yapmaya hazır olduğunu belirten kişilerdir. Daha önce iş aradığı halde bulamayan veya kendi vasıflarına uygun bir iş bulabile­ceğine inanmadığı için iş aramayan an­cak işbaşı yapmaya hazır olduğunu be­lirten kişiler de bu grup kapsamındadır.