İmkânsız Üçlü

(Impossible trinity) Kanadalı iktisatçı Robert A. Mundell’in çalışmaları ile tartışılmaya başlanan bir para ve kur politikası olgusudur. 1999 yılında Nobel Ekonomi Ödülü almış olan Mundell, küreselleşme döneminde ortaya çıkan sorunları analiz etmiştir. Konu ile ilgili hipoteze göre küreselleşme döneminde bir ekonomide aynı anda hem sermaye hareketlerinin serbest olması hem bağımsız bir para politikası izlenmesi hem de döviz kurunda istikrarın sağlanması imkânsızdır. Ancak 20082009 Küresel Krizi sonrasında gelişmiş ülkelerin dünyayı paraya boğması, sermaye hareketlerinin serbest olduğu bir ortamda gelişmekte olan ülkeleri hem bağımsız para politikası izlemeye hemde döviz kurunda istikrarı sağlamaya zorlamaktadır.

Türkiye 1994 ve 2001 yılındaki ekonomik krizlerde imkânsız üçlünün yol açtığı sorunları yaşamıştır. 8-9 Ağustos 1989 Kararları ile sermayenin ülkeler arasında serbest dolaşımı rejimini uygulamaya başlayan Türkiye sonraki yıllarda özellikle döviz kurlarını istikrarlı bir düzeyde tutmayı hedeflemiştir. Bu ortamda ekonomi 1991 yılında bir resesyon yaşamıştır. 1993’te Hazine ihalelerini iptal ederek faiz oranlarını düşürmek isteyen dönemin hükümeti ise 1994 Krizi’nde kurların hızlı yükselişine engel olamamıştır. 2000 yılında enflasyonu düşürmek için kurların denetim altına alınması denenmiş, ancak bu uygulama başarısız sonuç verince 2001 Şubat ayında dalgalı kur rejimine geçilmiştir.