İhracat

(Export) Bir ülkede yerleşik kişi ve kurumların diğer ülkelerdeki alıcılara mal satmasıdır. İhracat büyüme hızı­nı yükseltir. Hem iç hem de dış talebi karşılamak için daha fazla üretim ya­pılması ekonomiyi büyütür. İhracat değeri Türkiye ekonomisinin rekabet gücü konusunda önemli bir göstergedir. İhracat artışı, satılan ürünlerin fiyat ve kalite açısından dünya standartlarını yakalayabildiğini gösterir ve şirketlerin kârlarını artırır. Büyüme yıllarında iç pazarda talep hızla arttığı için, iş insan­ları ihracatı bir ölçüde ihmal ederler. İç pazardaki durgunluk dönemlerinde ise ihracat bir kurtarıcı olarak görülür. TÜİK’in referans ay sona erdikten son­raki ayın sonunda açıkladığı ihracat istatistiklerinde ihracatın ürünlere ve ülkelere göre dağılımı bulunur. İhraç edilen ürün türlerinin çok sayıda olma­sı ve her türün toplam içindeki payının düşük olması olumludur. İhracatın büyük bir bölümünün tek veya az sayı­da ülkeye yapılması riskli olabilir. Bu durumda ithalatçı ülkelerdeki bir kriz veya durgunluk ihracatçı ülkeyi etki­ler. Örneğin ihracatının yüzde 60’ı ham petrol ve petrol ürünleri olan ve ihraca­tının yarısına yakın bir bölümünü tek bir ülkeye yapan ülke petrol fiyatlarının düşmesi veya ithalatçı ülkedeki kriz du­rumunda büyük sıkıntılar yaşayabilir. İstatistiklerdeki diğer bir ayrım sektör­lere göre ayrımdır. İhracat içinde sana­yi ürünlerinin payının artması, Türkiye ekonomisinde yapısal değişimin varlı­ğını gösterir. Tarım sektörünün ithalatı ile ihracatının karşılaştırılması, ülkenin tarım ve gıda ürünlerindeki kendi kendine yeterlik (otarşi) düzeyinin tes­piti konusunda bir ipucu olarak değer­lendirilebilir. Mal grupları açısından ihracat, tüketim malları, yatırım malla­rı ve ara malları olmak üzere üçe ayrılır. Tüketim malı ihracatının, toplam ih­racata oranının yükselmesi ve tüketim malı ihracatının hammadde ihracatın­dan daha hızlı artması iyiye gidiş işare­tidir. Bu veriler, ihracatçının katma de­ğeri daha yüksek ürünlere yöneldiğini ortaya koyar. İhracat için uzun vadede en önemli performans göstergesi ise yatırım malı ihracatındaki artıştır. Dış ticaret istatistiklerinde ihracatın tek­noloji yoğunluğuna göre dağılımını da görmek mümkündür. Bu istatistikler­de ihracatın yüksek, orta yüksek, orta düşük ve düşük teknolojilere dağılımı incelenebilir. İhracattaki artış, kapa­sitelerin yeterli olmadığı sektörlerde, iç piyasaya mal arzını gerileterek fiyat düzeyinin yükselmesine yol açabilir. Özellikle tarım ürünlerinde bu olgu sık sık ortaya çıkar. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), her ayın ilk gününde, önceki ayın ihracat değerlerini açıklar. İhracatçı birliklerinden ve gümrük ka­pılarından alınan bilgilerle düzenlenen bu istatistiklerdeki değerler, TÜİK’in 30 gün sonra açıkladığı verilere ya­kındır. İhracatçı birliklerinin verileri bölgesel ve sektörel analiz açısından da önem taşır. Bu açıklamada ihracatçı birliklerinin performansı ve ihracatın sektörlere dağılımı incelenebilir. Er­ken açıklanması TİM istatistiklerinin ekonomi çevrelerinde ve piyasalarda merakla beklenmesini sağlar.