Heckscher-Ohlin Teorisi

(Heckscher-Ohlin Theory, factor proportions theory) Mukayeseli üstünlük modeline emeğin yanında ikinci bir üretim faktörü olarak sermayenin de dahil edilmesi ile ortaya konan bir teoridir. Klasik mukayeseli üstünlük analizinde üretim faktörü olarak yalnız emek ele alınmakta ve dış ticarete konu olabilecek malların fiyatları arasındaki oran, üretim fonksiyonlarının gösterdiği hasıla / emek oranlarına bağlanmaktadır. E. Heckscher ve B. Ohlin’in geliştirdikleri modelde sermaye de bir faktör olarak dış ticareti etkilemektedir. Bununla beraber Heckscher-Ohlin Teorisi de aslında “Mukayeseli Üstünlükler Teorisi” ile aynı düşünceye dayanmaktadır: “Her ülke ucuza ürettiği mallarda ihtisaslaşıp o malları ihraç edecek ve karşılığında pahalıya üretmek durumunda bulunduğu malları satın alacaktır.”

Bir ülkenin belli malları ucuza mal etmesinin nedeni, o malların üretiminde nispeten bol ve ucuz olan faktörün kullanılmasıdır. Üretim faktörlerinin nispi bolluğu ise şöyle tanımlanabilir:

Hangi ülkede bir faktörün miktar olarak diğerine oranı karşı ülkedekinden büyükse, o faktör adı geçen ülkede daha boldur. Ancak faktörün göreli olarak miktarlar cinsinden bolluğu veya kıtlığı tek başına bir anlam ifade etmez. Miktarı bol olmakla beraber, fiyatı yüksekse adı geçen faktör kullanılarak yapılan üretimin maliyeti yine mukayeseli olarak yüksek olacaktır. Bu durum şu ikinci tanımı gerektirmektedir: “Bir ülkede bir faktöre yapılan ödemelerin diğer faktöre yapılan ödemelere oranı karşı ülkedekinden küçükse o faktör adı geçen ülkede nispi olarak daha bol halde bulunmaktadır.”