Harrod-Domar Büyüme Modeli

(Harrod-Domar growth model) Keynes’in Genel Teorisi ile başla­yan dönemde ekonomistlerin ilgileri büyüme sorunları üzerinde yoğun­laşmıştır. Keynes, tasarruf-yatırım eşitliğini gerekli ve yeterli bir denge koşulu saymaktaydı. Roy Harrod ve Evsey Domar’ın büyüme modelinde ise yatırım-tasarruf eşitliğine ek ola­rak sermaye / hasıla oranının ve hız­landıranın etkileri de dinamik ve den­geli büyüme unsurları arasına dahil edilmiştir. Harrod-Domar modelinin dinamizmi karşılıklı etkiden kaynak­lanmaktadır. Tasarruf, yatırımları beslemekte yatırımlar, milli geliri yük­seltmektedir. Milli gelir yükselince tasarruf ve yatırım tekrar artmaktadır. Milli geliri Y, milli gelirdeki artışı AY ile gösterirsek, büyüme hızı y olur: y = AY / Y. Aynı ekonomide toplam sermaye stokunu K, yatırımları I, sermaye stoku K’ya yapılan ilaveleri AK ile gösterirsek, yatırımlar sermaye stokuna yapılan ila­velere eşit olur ve I = AK eşitliği yazıla­bilir. Toplam sermaye stoku olan K’yı, yaratılan hasıla Y’ye böldüğümüzde (K / Y) oranı “ortalama sermaye / hasıla oranı” adını taşır. Sermaye stokuna ya­pılan ilavelerle yaratılan hasıla arasın­daki oran ise “marjinal sermaye hasıla oranı” olarak adlandırılır ve AK / AY veya I / AY oranı ile gösterilir.

Ortalama ve marjinal sermaye / hasıla oranları birbirine eşit varsayıldığında şu eşitlik yazılabilir.

     K            A K
--------- =  ----------

    Y             A Y

Oranlar üzerinde aritmetik işlemler ya­pıldığında şu denklik ortaya çıkar: Büyüme oranı = Yatırımların milli ge­lire oranı / Sermaye-hasıla oranı. Yatı­rımların milli gelire oranının yüzde 16 ve sermaye / hasıla katsayısının 3.2 ol­duğu bir ekonomide büyüme oranı yüz­de 5 olarak hesaplanır.

Yüzde 6 büyüme hedeflendiğinde ve sermaye-hasıla katsayısı 3.2 olduğunda yatırımların milli gelire oranının yüzde 19.2 düzeyinde bulunması gerekir. Eğer yurtiçi tasarruflar yüzde 16 düzeyinde kalmışsa 3.2 puanlık fark, dış borçlan­ma ile karşılanabilir.

Domar, belirli bir “t” yılındaki sermaye-hasıla ilişkisinin zaman içinde aynı düzeyde kalıp kalmayacağı konusunu araştırmıştır. Yatırımlar her geçen yıl birbirini izleyerek arttığında ve toplam sermaye stoku yükseldiğinde azalan ran­dımanlar kanunu etkisi ortaya çıkmakta­dır.