Faiz

(Interest) Sermayenin başkasına bir süre için ödünç verilmesi karşılığı öde­nen ve bir fiyat niteliği taşıyan faiz ge­nellikle yıllık olarak hesaplanır. Faizler farklı kriterlere göre şöyle sınıflandırılır: Mevduat ve kredi faizi: Banka siste­mi içinde toplanan mevduata ve açılan kredilere karşılık ödenen kira bedelidir. Mevduat ve kredinin çeşitlerine göre “banka faizi” de değişmektedir.

Basit ve bileşik faiz: Belli ve sabit tu­tulan anapara üzerinden belli bir süre için hesaplanan faize basit faiz denir. Anaparanın dönem sonunda getirdiği faiz geliri, anaparaya eklenip yeniden ikinci dönem sonuna kadar beklenildi­ğinde, ortaya çıkan faiz oranı “bileşik faiz” olarak adlandırılır. Bu hesaplama­da, faize faiz yürütülmüş olmaktadır. Kanuni ve akdi faiz: Faize bağlı bir borç ya da alacak ilişkisini belirleyen bir sözleşme yapılmamışsa, ya da ya­pılan sözleşmede faiz oranı belirtilme­mişse, bu durumda geçerli olan faize kanuni faiz adı verilir. Borçlunun vadesi gelen borcu ödememesi ya da ödemekte gecikmesi halinde, borçlunun kabul­lenmek zorunda olduğu faize temerrüt faizi denir. Tarafların çeşitli şekillerde aralarında serbestçe kararlaştırdıkları faize sözleşmeye bağlı faiz ya da akdi faiz diye adlandırılır.

Piyasa faizi ve doğal faiz: Piyasa ko­şullarına göre ödünç verilebilir fonlar için uygulanan faize piyasa faizi denir. Piyasanın işleyiş koşulları içinde tasar- ruf yatırım eşitliğini sağlayan normal faize ‘doğal faiz’ adı verilir.