Ekonominin Dış Dengesi

harcamalarının (G) toplamına eşittir. İç talep = C+I+G. Toplam harcamalara ulaşmak için iç talep eşitliğine net ihra­cat (NX) de eklenmektedir. Net ihracat mal ve hizmet ihracatı (X) ile, mal ve hizmet ithalatının (M) farkıdır. He­saplama kolaylığı için birincil ve ikincil gelir kalemleri dışta bırakıldığında, (X- M) veya NX’i cari işlemler dengesine eşit olarak kabul edilebilir. Bu aşamada şu eşitlik geçerli olmaktadır.

Y= C+I+G+X-M

Diğer taraftan milli gelir (Y) kullanım açısından tüketim (C), tasarruf (S) ve vergi gelirlerinin (T) toplamı olarak da yazılabilir:

Y = C+S+T

Milli gelirin her iki tanımı özdeş oldu­ğundan şu eşitlik geçerlidir:

C+I+G+ X-M = C+S+T veya C+I+G+X-M-C-S-T= 0 X-M= (S-I) + (G-T)

Burada eşanlı olarak cari işlemler den­gesinin (CA) ihracat ile ithalat arasın­daki farka (X-M), diğer bir ifadeyle net ihracata (NX) eşit olduğu varsayıldı­ğında, (S-I) tasarruf-yatırım dengesini, (T-G) kamu gelir gider dengesini ifade etmektedir. Hesaplamalar çok yalınlaş­tırılmış bir şekilde cari işlemler den­gesinin dışa açık bir ekonomide özel tasarruf dengesi ile bütçe dengesinden oluşan toplam tasarruf-yatırım denge­sinden kaynaklandığını göstermekte­dir. Özel kesimde tasarrufların toplam değerinin toplam yatırımların altında kalması yatırım açığını, kamu harcama­larının kamu gelirlerinden fazla olması da bütçe açığını ortaya çıkarmaktadır. Bu iki açığın sonucu da cari işlemler dengesi açığı olmaktadır. Bütçe açığı­nın denetlemek için vergi oranları, tasarruf oranını yükseltmek için reel faiz oranları kullanıldığında cari açığı azalt­mak imkân dahiline girebilecektir. An­cak bu analiz, üretiminin ve ihracatının teknolojik yoğunluğu yüksek olan geliş­miş ülkeler için geçerlidir. Üretimde ve ihracatta teknolojik yoğunluğun düşük, yatırım malları ve ara malı ithalatının yüksek oranlara çıktığı bir ekonomide yalnız faiz ve vergi oranlarını politika aracı olarak kullanma yöntemi ile cari açığı azaltma girişimleri olumlu sonuç­lar vermemektedir.