Dış Ticarette Oran Analizi

Dış ticaret istatistiklerinden üretilen aşağıdaki oranlar da dış ticaretin seyri hakkında fikir verir:

İhracatın ithalatı karşılama oranı: İhracatın ithalata bölümü ile bulunur. Bu oranın sürekli olarak yüzde 60’ın altında kalması olumsuzluk işaretidir.

Açığın dış ticaret hacmine oranı: İthalat ile ihracat farkının, ithalat ile ihracat toplamına bölünmesiyle elde edilir.

Yatırım malı ithalatının, ithalata oranı: Bu oranın yüzde 20’ye yaklaşması ekonominin canlandığı izlenimlerini güçlendirir.

Tüketim malı ithalatının, ithalata oranı: Yüzde 15’in üstündeki oranlar ekonomide ısınma işaretidir.

Tüketim malı ihracatının, ihracata oranı: Bu oranın yükselmesi ve tüketim malı ihracatının hammadde ihracatındaki artış hızının üstünde olması da iyiye gidiş işaretidir. Bu veriler, ihracatçının katma değeri daha yüksek ürünlere yöneldiğini ortaya koyar.

Yüksek teknolojili ihracatın oranı: Yüksek ve orta yüksek ihracatın toplal ihracata oranı ekonominin teknolojik düzeyinin kavranmasını sağlar. Bu oranların yükselmesi dış ticaret ve cari işlemler açığının zaman içinde azaltılmasına imkân verir.

Piyasalara etkisi: Para ve sermaye piyasaları, dış ticaret ve cari işlemler dengesi ile ilgili göstergelere duyarlıdır. Herhangi bir aydaki açıklama piyasaları hemen etkilemez ama ortaya çıkan eğilimin sonraki aylarda da devam etmesi durumunda piyasa oyuncuları, hükümetin önlem alacağını düşünerek bazı tepkiler verir. Bu tepkiler şöyle özetlenebilir:

İhracatın artış hızının düşmesi ve ithalatın hızlı artışı, Türk Lirası’nın aşırı değerlendiği yönündeki görüşlere güç kazandırır. Bu ortamda döviz kurlarındaki artış beklentileri güçlenebilir.
Dış ticaret açığının artışı ekonominin kırılganlığını artıracağı için borsa endeksini olumsuz etkiler. Bono ve tahvil faiz oranlarında ise yükselme ihtimali artar.
Dış ticaret ve cari işlemler açıklarındaki azalma belirtileri, borsayı olumlu etkiler.
Cari açığın hızlı yükselişi durumunda ekonomi yönetimi ekonomiyi yavaşlatan ve kredi genişlemesini frenleyen önlemlere başvuracağı için özellikle tüketici kredisi faiz oranlarında artış gündeme gelir.