Bütçe Takvimi

Devlet bütçesi ile ilgili kurallar ve süreçler Anayasa’nın 161. maddesinde belirtilmiştir. Bütçe hakkında Anayasa hükmü şöyledir:

“Kamu idarelerinin ve kamu iktisadi teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları yıllık bütçelerle yapılır. Mali yıl başlangıcı ile merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve kontrolü ile yatırımlar veya bir yıldan fazla sürecek iş ve hizmetler için özel süre ve usuller kanunla düzenlenir. Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz. Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini, mali yılbaşından en az yetmiş beş gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Bütçe teklifi Bütçe Komisyonu’nda görüşülür. Komisyonun elli beş gün içinde kabul edeceği metin Genel Kurul’da görüşülür ve mali yılbaşına kadar karara bağlanır. Bütçe kanununun süresinde yürürlüğe konulamaması halinde, geçici bütçe kanunu çıkarılır. Geçici bütçe kanununun da çıkarılamaması durumunda, yeni bütçe kanunu kabul edilinceye kadar bir önceki yılın bütçesi yeniden değerleme oranına göre artırılarak uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Genel Kurul’da kamu idare bütçeleri hakkında düşüncelerini her bütçenin görüşülmesi sırasında açıklarlar, gider artırıcı veya gelirleri azaltıcı önerilerde bulunamazlar. Genel Kurulda kamu idare bütçeleri ile değişiklik önergeleri, üzerinde ayrıca görüşme yapılmaksızın okunur ve oylanır. Merkezi yönetim bütçesiyle verilen ödenek, harcanabilecek tutarın sınırını gösterir. Harcanabilecek tutarın Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle aşılabileceğine dair bütçe kanununa hüküm konulamaz. Cari yıl bütçesindeki ödenek artışını öngören değişiklik teklifleri ile cari ve izleyen yılların bütçelerine mali yük getiren tekliflerde, öngörülen giderleri karşılayabilecek malî kaynak gösterilmesi zorunludur.” Anayasa hükümleri ve ilgili mevzuat uyarınca bütçenin kesinleşme takvimi şöyledir:

7 Eylül - Orta vadeli program: Bütçenin orta vadeli program (OVP) ile uyumlu olması gerekir. Bu nedenle bütçe hazırlıklarının ilk aşamasında orta vadeli plan bulunur. Bu konudaki mevzuat şöyle özetlenmektedir: “Cumhurbaşkanlığı merkezi yönetim bütçe kanunu teklifini hazırlar ve bu amaçla ilgili kamu idareleri arasında koordinasyonu sağlar. Merkezi yönetim bütçesinin hazırlanma süreci, Cumhurbaşkanı tarafından en geç eylül ayının ilk haftası sonuna kadar kalkınma planları, stratejik planlar ve genel ekonomik koşulların gerekleri doğrultusunda makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde onaylanan orta vadeli programın Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla başlar.”

15 Eylül - Orta vadeli mali plan: Orta vadeli programla uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleri ile birlikte hedef açık ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren ve Cumhurbaşkanı tarafından onaylanan orta vadeli mali plan, en geç eylül ayının on beşine kadar Resmi Gazete’de yayımlanır. Bu doğrultuda, kamu idarelerinin bütçe tekliflerini ve yatırım programını hazırlama sürecini yönlendirmek üzere, Bütçe Çağrısı ve eki Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım Programı Hazırlama Rehberi Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanarak en geç eylül ayının on beşine kadar Resmi Gazete’de yayımlanır.

15 Ekim - TBMM’ye sunum: Cumhurbaşkanlığı Merkezi Yönetim Bütçe kanun teklifi mali yılbaşından en az yetmiş beş gün önce Cumhurbaşkanı tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulur.

15 Ekim - 10 Aralık. Bütçe Komisyonu görüşmeleri: Bütçe 55 günlük süre içinde TBMM Bütçe Komisyonu’nda görüşülür. Tüm bakanlıkların ve ilgili kurumların bütçeleri komisyonlarda ayrıntılı olarak ele alınır. Komisyon, görüşmeler sırasında gerekli gördüğü takdirde bürokratlardan veya teknokratlardan bilgi alabilir.

3 Kasım- Vergi artırımı: Açıklanacak fiyat istatistikleri içinde son 12 ayın ortalama yurtiçi ÜFE artışını yansıtan oran ilgili mevzuat uyarınca yeniden değerleme oranı olarak uygulanır. Bu oran vergi artırımlarında ve birçok yasal işlemde temel oran olarak kullanılır.

10 Aralık - Genel Kurul görüşmeleri: 10 Aralık’tan yılsonuna kadar bütçe TBMM Genel Kurulu’nda görüşülür.

31 Aralık: Bütçe Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayınlanır.