Bütçe Analizi

(Budget analysis) Bütçenin analizi için şu göstergelere ve oranlara bakılır:

• Borç yükünü görmek için bütçe içinde iç ve dış borç faizleri toplamının, har­camalara oranı bulunur. Bu oranın yük­selmesi ekonomik dengeleri zorlar.
• Bütçenin GSYH’ya oranı yükselme eğilimindeyse ve bütçe gelirleri de aynı oranda yükselmiyorsa enflasyonist bas­kılar ortaya çıkabilir.
• Kamu yatırımlarının, bütçe büyük­lüğüne ve GSYH’ya bölünmesiyle bu­lunan oranın zaman içinde düşmesi genellikle endişe ile karşılanır. Bu reel azalma, özel sektör yatırımlarının art­ması ile telafi edilemiyorsa, kamu hiz­metlerinde kalite düşer ve fiziki altyapı hızla aşınır.
• Vergi gelirleri içinde mal ve hizmet­lerden alınan vasıtalı vergilerin artışı gelir dağılımını bozar. Gelir ve servet­ten alınan vergilerin oranının artması, vergi adaletsizliğini azaltır.
• Eğitim ve sağlık hizmetlerine bütçe­den ayrılan payın, toplam harcamala­ra oranının gerilemesi de gelir dağılı­mını bozar.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ve bağ­lı birimlerin sitelerinde belirli bir yılın bütçesini, bütçe gerekçesini, kamu ge­lirlerinin ve giderlerinin ayrıntılı dö­kümlerini bulmak mümkündür.