Borsa Endeksleri

(Stock exchange indices) Borsa endek­si çok sayıda hisse senedindeki fiyat hareketlerini tek bir sayı ile ifade eder. Hisse senedi piyasasının genel bir gös­tergesi olan fiyat endeksi, kapsamdaki hisse senetlerinin fiyatları esas alına­rak hesaplanır.

Belirli bir gündeki piyasa performan­sının en iyi göstergesi endekstir. Fiyat endekslerinde temettüler dikkate alın­maz. Getiri endeksleri ise ödenen te- mettüyü de içerir. Bu tür endekste hem fiyat değişimi hem de temettüden elde edilen kazanç kapsanır. Her endeks Türk Lirası dışında ABD doları ve euro olarak da hesaplanmakta ve kamuoyu­na duyurulmaktadır. Başlıca hisse se­nedi endeksleri şunlardır:

BIST 100: BIST 100 Endeksi Borsa İs­tanbul Pay Piyasası için temel endeks olarak kullanılmaktadır. Yıldız Pazar’da işlem gören şirketler arasından seçilen 100 hisse senedinden oluşmakta olup BIST 30 ve BIST 50 endekslerine dahil hisse senetlerini de kapsar.

BIST 50: BIST 50 Endeksi Yıldız Pa­zar’da işlem gören şirketler arasından seçilen 50 hisse senedinden oluşmakta olup BIST 30 endeksine dahil hisse se­netlerini de kapsar. .

BIST 30: BIST 30 Endeksi Yıldız Pa­zar’da işlem gören şirketler arasından seçilen 30 hisse senedinden oluşur. Yatırımcılar bu endeksin gün içindeki değişimini ekonomi konusunda yayın yapan TV kanallarından izleyebilir.

BIST 100-30 Endeksi: BIST 100 En­deksine dahil olup, içeriğinde BİST 30 Endeksinde yer almayan 70 hisse sene­di vardır.

BIST Likit Banka Endeksi: Bu en­deks Yıldız Pazar Grup 1’de işlem gö­ren şirketler arasından seçilen, Fiili Dolaşımdaki Payların Ortalama Piyasa Değeri (FDP PD) ile Günlük Ortalama İşlem Hacmi yüksek banka paylarından oluşur.

BIST Banka Dışı Likit 10 Endeksi: Bu endeks Yıldız Pazar Grup 1’de işlem gören şirketler arasından seçilen, Fiili Dolaşımdaki Payların Ortalama Piyasa Değeri (FDP PD) ile Günlük Ortalama İşlem Hacmi yüksek, banka olmayan 10 şirket hisse senedini içerir.

BIST Tüm Endeksi: Bu endeks, Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Gelişen İşletmeler Pazarı’nda işlem gören şirketlerin hisse senetlerini kapsar.

BIST Tüm-100 Endeksi: Bu endeks türü BIST Tüm Endeksine dahil olup BIST 100 Endeksinde yer almayan his­se senetlerini içerir.

BIST Yıldız Endeksi: Yıldız Pazar’da işlem gören şirketlerin hisse senetleri­ni kapsar.

BIST Ana Endeksi: Ana Pazar’da iş­lem gören şirketlerin hisse senetlerini içerir.

BIST GİP Endeksi: Bu endeks Geli­şen İşletmeler Pazarı’nda işlem gören şirketlerin hisse senetlerini içerir.

BIST Sektör Endeksleri ve Alt Sek­tör Endeksleri: Bu endeksler, Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Gelişen İşletme­ler Pazarı’nda işlem gören şirketlerin paylarından oluşur. Endeks hesapla­nan başlıca sanayi dalları sınai, elekt­ronik, gıda-içecek, madencilik, kimya-petrol-plastik, ana metal, metal eşya, orman-kâğıt-basım, tekstil-deri, taş-toprak (çimento-cam-seramik) ve teknolojidir.

Hizmetler sektörünün şu alt dalla­rı için endeks hesaplanmaktadır: Hizmetler, bilişim, iletişim, inşaat, ti­caret, turizm, ulaştırma ve spor. Finans alanındaki endekslerin en önemlileri mali, banka, ve finansal kiralama-faktoringdir.

BIST Menkul Kıymet Yatırım Or­taklıkları Endeksi: Bu endekste Yıl­dız Pazar ve Ana Pazar’da işlem gören menkul kıymet yatırım ortaklıklarının hisse senetleri bulunmaktadır.

BIST Şehir Endeksleri: Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Gelişen İşletmeler Pazarı’nda işlem gören ve ana üretim veya hizmet faaliyetlerinin gerçekleştiği ya da şirket merkezinin bulunduğu şehre göre gruplandırılmış hisse senetlerin­den oluşur.

Holdingler hariç mali sektörde faaliyet gösteren şirketler ile perakende ticaret sektöründe faaliyet gösteren şirketle­rin hisse senetleri kapsam dışındadır. 2019’da endeks hesaplanan şehirler Adana, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bur­sa, Denizli, İstanbul, İzmir, Kayseri, Ko­caeli, Konya ve Tekirdağ’dır.

Yukarıdaki tanıma uyan en az 5 şirketin bulunduğu iller için de endeks hesapla­nacaktır.

BIST Halka Arz Endeksi: Halka arz edilerek, Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Ge­lişen İşletmeler Pazarı’nda işlem gör­meye başlayan şirketlerin hisse senet­lerini içerir.

BIST Temettü Endeksi: Bu endeks, Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Gelişen İş­letmeler Pazarı’nda işlem gören ve son 3 yılda nakit temettü dağıtan şirketle­rin paylarından oluşur.

BIST Temettü 25 Endeksi: BIST Te­mettü Endeksinde yer alan ve değerle­me günü itibariyle temettü verimlerine göre büyükten küçüğe yapılan sırala­mada ilk 2/3’lük dilimde yer alan ve fi­ili dolaşımdaki paylarının piyasa değeri en büyük 25 hisse senedinden oluşur.

BIST KOBİ Sanayi Endeksi: Bu en­deks Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Geli­şen İşletmeler Pazarı’nda işlem gören sanayi şirketlerinden, “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Ni­telikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelikle belirlenen çalışan sayısı hariç, yıllık net satış hasılatı veya mali bilanço büyüklüğü şartlarından her­hangi birisini sağlayanların payların­dan oluşur.

4 Kasım 2019’dan itibaren ABCD Gruplaması yürürlükten kaldırılmıştır. Borsa İstanbul, KYD Bilgi ve İletişim şirketi ile işbirliği yaparak adı BİST- KYD ile başlayan şu endeksleri yayınla­maktadır:

Devlet İç Borçlanma Senetleri endeks­leri (8 adet), TÜFE Endeksi (1 adet), Kira Sertifikaları endeksleri (2 adet), Özel Sektör Borçlanma Araçları en­deksleri (2 adet), Kamu Eurobond en­deksleri (4 adet), Özel Sektör Borçlan­ma Araçları Eurobond endeksleri (2 adet), Repo endeksleri (2 adet), Altın Fiyat endeksleri (2 adet), 1 Aylık Mev­duat endeksleri (3 adet), 1 Aylık Kâr Payı endeksleri (3 adet), Fon endeksleri (2 adet).