Bebek Sanayi

(Infant industry) Yeni kurulmakta ya da gelişmesini henüz tamamlayama­mış ulusal sanayi dalları bebek sanayi olarak adlandırılır. Bu sektörlerde ve işyerlerinde üretilen ürünlerin, önceki koruyucu dış ticaret politikası izlenerek dış ticaretini geliştirmiş gelişmiş ülke ürünlerine karşı korunması gerekebilir. Bu koruma gerekli rekabet gücü kazanı­lıncaya kadar devam ettirilir. Rekabet gücü yükseldikten sonra korumanın de­vam ettirilmesi fiyat düzeyinin yüksel­mesine ve kalitenin düşmesine neden olabilir.

Bu konuya 16. yüzyılda İngiliz ve İtalyan düşünürler ilk kez değinmişlerse de, te­rimi belirli bir iktisat politikası olarak tanımlayıp uygulayan Amerikalı düşü­nür ve devlet adamı Alexander Hamilton’dur. Hamilton, yeni doğan sanayile­rin belli bir süre korunmasını istemiştir. Ekonomi biliminde korumacılığa ilk kez, Alman iktisatçısı Friedrich List’in 1841’de yayımladığı Ulusal İktisat Po­litikası Sistemi adlı eserinde yer veril­miştir. List’e göre ulusal sanayi, doğuşu sırasında ve gelişme süreci boyunca, dış rekabete karşı gümrük duvarlarıyla ko­runmalıdır.

Çocukluk dönemini tamamlayan ve güçlenen ulusal sanayinin dışa açılma­sını isteyen List, korumanın bu aşama­dan başlayarak kaldırılmasını savun­muştur. List, serbest piyasa düzenine inandığı halde, ileri İngiliz sanayisi karşısında Almanya’nın sanayileşmesi için, gelişen sanayinin korunmasını gerekli görmüştür. Osmanlı İmparatorluğu 19. yüzyılda yerli sanayi dallarını koruya­cak önlemleri alamamıştır. Cumhuriyet döneminde ise 1955-1980 döneminde ithal ikamesi stratejisi ile yerli sanayi korunmuştur. Gelişmiş ülkeler 19. yüz­yılda kendi sanayilerini koruyacak ön­lemler aldıkları halde bu ülkelerin bazı iktisatçıları 20. yüzyılın ikinci yarısında gelişmekte olan ülkelerin serbest tica­ret ilkesini uygulaması gerektiğini öne sürmüştür. 21. yüzyılda gelişmekte olan ülkeler, yerli sanayi dallarını ileri sanayi ülkelerinin rekabetine karşı çeşitli ön­lemlerle korumayı amaçlamaktadırlar. Bu önlemlerin başında gümrük vergile­rinin yükseltilmesi, ithalat sınırlamala­rı, tarife dışı engeller ve sübvansiyonlar gelmektedir.