Hammadde

(Raw material) Üretim sürecinde kullanılan her türlü işlenmemiş maddedir. Toplam ihracat içinde hammaddelerin oranının düşüş sürecine girmesi ve sa­nayi ürünlerinin artması yapısal değişi­min önemli bir işaretidir.

Hamule Senedi

(Bill of lading) Demiryolu taşımacılı­ğında kullanılan ve üzerinde taşınan malın türünün, miktarının, ambalajın şeklinin, gönderenin ve alıcının isim ve adreslerinin bulunduğu taşıma senedi­dir. Yük senedi de denir.

Hansencilik

(Hansenizm) Keynesyen bir iktisatçı olan Alvin Hansen’in devletin talep ya­ratarak girişimcilerin yatırımlarını ve üretimlerini artırmasını savunan tezi­ne verilen addır.

Haraç

(Tribute) 1- Osmanlı İmparatorluğu’n- da Müslüman olmayan kişilerin elinde bırakılan araziden alınan vergidir. 2- Bir yerden ve bir kimseden zorla alınan paraya da haraç denir.

Harcama Çarpanı

(Expenditure multiplier) Gelir harca­ma modelinde, otonom harcamalarda ortaya çıkan bir değişmenin reel gayrisafi yurtiçi hasıla üzerinde yarattığı kendisinden daha büyük aynı yönlü et­kiyi gösteren katsayıdır.

Harcama Daraltıcı Politikalar

(Expenditure reducing policies) Bir ekonomide toplam talebi, reel geliri ve istihdamı azaltmaya yönelik olarak hü­kümet tarafından uygulanan daraltıcı maliye ve para politikasıdır. Enflasyo­nun yükselme eğiliminin güçlendiği dönemle

Harcama Dengesi

(Expenditure balance) Gelir harcama modelinde toplam harcamaların top­lam gelire eşit olduğu noktaların geo­metrik yeri olan 45 derecelik doğruyla toplam harcama eğrisinin kesiştiği nokta, denge reel gayrisafi yurtiçi hası­la düzeyi

Harcama Esnekliği

(Expenditure elasticity) Bir mala yö­nelik harcamadaki oransal değişmenin tüketicinin o mala yönelik talep mikta­rındaki oransal değişmeye oranını gös­teren katsayıdır.

Harcama Genişletici Politikalar

(Expansionary expenditure policy) Bir ekonomide toplam talebi, reel geliri ve istihdamı artırmaya yönelik olarak hü­kümet tarafından uygulanan genişletici maliye ve para politikalarıdır. Ekono­minin durgunluk içinde bulunduğu dö­nemler

Harcamalar Yöntemi ile GSYH

(Expenditure measure of GDP) Har­camalar yöntemi ile yapılan gayrisafi yurtiçi gelir hesaplamalarında başlıca kalemler, özel tüketim harcamaları, dev­letin harcamaları, yatırım harcamaları ve net ihracattır. Net ihracat, toplam mal

Harcama Vergisi

(Expenditure tax) Gelir vergisi yeri­ne uygulanması önerilen bir vergidir. Harcama vergisinin matrahı bireyin yıl içinde yaptığı harcamaların toplamı­dır. 60’lı yılların ortalarında Nicholas Kaldor tarafından önerilen vergi yay­gın

Harcanabilir Kişisel Gelir

(Disposable personal income) Hanehalklarının bir yıl içinde tüketim ve tasarruf biçiminde kullanabileceği top­lam geliri tanımlayan bir terimdir.

Harcırah

(Travel pay, travel allowance) Sürekli veya geçici olarak resmen görevlendi­rilen kişilere yolculuk ve konaklama giderleri için yapılan ödemedir.

Harç

(Charge, fee, duty) Gerçek veya tüzel kişilerin, özel menfaatlerine ilişkin ola­rak, kamu müesseseleri ve hizmetlerin­den yararlanmaları karşılığında yaptık­ları ödemedir.

Hareketli Kredi

(Swing credit) Kliring kapsamında ya­pılan ticarette dönem içinde denkleşme olmadığında ticaretin aksamaması için taraflardan birinin açtığı kredidir.

Hareketli Ortalama

(Moving averages) Teknik analizde kullanılan bir analiz göstergesidir. Ha­reketli ortalamalar, trend yapan or­talamalarda iyi işleyen bir takip edici göstergedir. Örneğin, bir hissenin on günlük basit hareketli ortalaması, son on gü

Hariçte İşleme Rejimi

(Outward processing regime) Bu reji­me tabi olan ürünler hariçte işleme faa­liyetlerine tabi tutulmak üzere Türkiye gümrük bölgesinden geçici olarak ihraç edilir. Gittikleri ülkede işlenen ürünler ithalat vergilerinden tam veya kısm

Harrod-Domar Büyüme Modeli

(Harrod-Domar growth model) Keynes’in Genel Teorisi ile başla­yan dönemde ekonomistlerin ilgileri büyüme sorunları üzerinde yoğun­laşmıştır. Keynes, tasarruf-yatırım eşitliğini gerekli ve yeterli bir denge koşulu saymaktaydı. Roy Ha

Hasat

(Recoupment) Yıkıcı fiyat analizin­de, teşebbüsün rekabet karşıtı amaçla maliyetinin altında satış yaptığı dö­nemdeki zararını, rakiplerini etkisiz­leştirdikten sonra uygulayacağı yük­sek fiyatlarla telafi edebilmesini ifade etmekte

Hasıla

(Produce, product) Bir üretim etkin­liği sonunda yaratılan malların fiziki değerleridir.