(Strategic planning) Stratejik planlama, yalnızca bir yönetim tekniği değil aynı zamanda bir düşünce tarzı olduğu için ancak bir zihniyet değişikliği ile tam anlamını kazanabilir. Dünyaya, hayata ve ekonomiye farklı bir açıdan bakmadıkça, algılama ve değerlendirme yöntemlerimizi değiştirmedikçe stratejik planlama uygulanamaz.
Stratejik planlama adımları: Geleceği geçmişin bir uzantısı olarak gören “mekanik” ve “doğrusal” düşünce tarzı ile strateji üretmek imkânsızdır. Bu nedenle, derece derece ortaya çıkan değişim unsurlarının belirli bir aşamadan sonra tablonun bütününü değiştireceği dikkate alınmalıdır. Stratejik planlama bu tür bir paradigma değişimi ile olayların akışındaki sıçramaları, zikzakları ve gerilemeleri de hesaba kattığı için, hayatın getirdiklerine karşı daha hazırlıklı olmayı sağlar.
Aşağıdaki adımların atılması ile belirlenen gerçekçi bir stratejik plan, şirket veya kurum için bir pusula ve radar görevi görebilir:
Olayın incelenmesi: Stratejik analizin ve düşüncenin ilk adımı, değişimi, sorunları ve eğilimleri incelemektir. Bu analizi zihinsel esneklik ile sürdürmek gerekir.
Kritik faktörün seçimi: Analizde en önemli konu, hedefe ulaşmak açısından en kritik faktörü bulmaktır. Bir olayda, itici gücü bulmak için bazen soyutlama tekniği kullanılır ve bütünün en kritik parçası, diğer faktörlerden yalıtlanarak derinlemesine analiz edilir. “Ana eğilim” ve “temel doğru” yakalanamazsa tüm emekler boşa gidebilir. Örneğin otomobil sanayisinde kritik faktör talebin farklı segmentlere göre bölümlenmesi olduğunda şirketler ürün yelpazesini genişletmek ve tüm faaliyetlerini bu temel tespite göre yenilemek zorundadır. Bu adım atılmadığı takdirde şirketin varlığını sürdürmesi tehlikeye girebilir.
Envanter yapmak: Yukarıdaki stratejik analiz aşamalarından sonra eldeki mevcut veya ulaşılabilecek imkânların gerçekçi bir şekilde tespiti ve şirketin en iyi olduğu iş ve alanların derinlemesine araştırılması gerekir.
Karşılaştırma: Şirketin imkân ve potansiyellerinin, hem ulusal hem de küresel pazardaki rakiplerle karşılaştırılması, strateji tespiti için gerekli altyapıyı ortaya çıkarır. Bu kapsamlı kıyaslama (benchmarking) çalışması ile şirketin artıları ve eksileri belirlenmiş olur.
Küresel hedefler: Küreselleşme döneminde bir stratejinin sonuç verebilmesi için hedeflerin, muhakkak iddialı olması gerekir. Vasat hedeflerin belirlendiği bir ortamda stratejik planlama işe yaramaz. Ulusal pazara göre belirlenmiş bir strateji, yalnız dış pazarlara açılmayı imkânsız kılmakla kalmaz, iç pazardaki payın korunmasını da zorlaştırır.
Yeni imkânlar bulmak: Girişimcilerin, küresel ortamda savunma yerine, hücumu ve atılımı esas alan bir strateji geliştirmesi gereklidir. Maliyetleri düşürmek ve kaliteyi yükseltmek ve katma değer yaratmak için, dünyadaki tüm imkânlar araştırılmalıdır.