Cam Tavan

(Glass ceiling) “Cam tavan” deyimi, yasalar önünde eşit olan ama çeşitli nedenlerle yönetici makamlara yük­selmesi engellenen kadınlar için kul­lanılır. Kadın hakları savunucularına göre terfi etmek isteyen kadınların başı ilk bakışta “görünmez” bir cam tavana çarpar. Çalışan kadınların çoğunluğu yalnız orta ve alt kademe görevlerle ye­tinmek zorunda kalır. İstatistikler de kadınların terfi etmesinin daha zor ol­duğunu doğrulmaktadır. Örneğin devlet dairelerinde çalışanların üçte birinin kadın olmasına rağmen, orta yönetim kademelerinde bu oran beşte birin altı­na inmektedir. En üst yönetim kademelerinde görev yapanların ezici çoğun­luğu erkek olurken, kadınların oranı onda birin bile altındadır. Özel sektörde de durum pek farklı değildir. Siyasetin her kademesinde, kadınların daha dü­şük oranlarda görev alabildiği görül­mektedir. Tarım sektöründe, ücretsiz aile işçisi olan kadınların oranı yüksek düzeylerde kalırken, tarımsal işletme­lerin yönetiminde yine erkekler bulun­maktadır. Bu durum nüfusun yarısının, ekonomiye gereğince katkıda bulunma­sını ve ekonominin yeni bir hız ve dina­mizm kazanmasını önlemektedir.

Kadınların yükselme azimlerini kıran engelleri şöyle sıralamak mümkündür:

• Yönetim görevlerinde halen çoğunluk­ta olan bazı erkekler, yardımcılarını yine erkekler arasından seçmekte ve kadınla­ra daha az terfi imkânı vermektedirler.
• Kreş, çocuk yuvası ve okul öncesi eği­tim kurumlarının sayılarının yetersiz olması, çocuklu kadınların çalışmasını ve işlerine tam anlamı ile yoğunlaşma­sını zorlaştırmaktadır.
• Toplumda yöneticiliğin bir erkek işi olduğu konusundaki yaygın şartlandır­ma, üst kademeler için adaylar belirle­nirken etkili olmaktadır.
• Bazı kadınların yükselmek için erkek­ler kadar sert ve acımasız yöntemler kullanması, taban desteklerini azalt­maktadır.
• Erkek dayanışması güçlü olurken, ka­dınların önemli bir bölümü yükselmek için gerekli yetenek ve becerilere sahip diğer kadınları desteklememektedir. Bilişim dalının ünlü yöneticilerinden Sheryl Sandberg yazdığı Lean-In adlı kitapta kadınların işe girerken büyüme potansiyeline değil iş ortamında istikrar bulunup bulunmadığına baktığını ve bu­nun kadınların yükselmesini zorlaştırdı­ğını belirtmektedir. Sandberg’in bu ko­nudaki diğer eleştirileri şöyledir: “Kadın yöneticiler iyi çalıştıktan sonra hiçbir şey yapmadan, birilerinin bunu fark edip başarıyı taçlandırmasını bekler. Oysa kadın yönetici, başarısının tanınmasını, ödüllendirilmesini bizzat talep etmek ve bunun için uğraş vermek zorundadır. Kadınlar tabiatları gereği işi en iyi şekil­de yapmayı amaçlar ama performansını çevresine anlatmayı ihmal eder.”