Hayat Tarzı

(Life style) Bu terim bir bireyin, ailenin, grubun veya kültürün, hayatını et­kileyen her türlü unsur ve faktörü içe­rir. Bunlar arasında insanların yaşadığı yerler, düşünceleri, hayata ve dünyaya bakışı, tutum ve davranışları, ilgi alan­ları, harcama alışkanlıkları ve diğer ekonomik faaliyetleri vardır. Terim, ilk kez Avusturyalı ünlü psikolog Alfred Adler tarafından kullanılmış, 50’li yıl­larda bir modern sanat grubunun adı olmuştur. Hayat tarzı terimine sosyolo­jik anlamı 60’lı yıllardan sonra kazandı­rılmıştır. Hayat tarzı bileşenlerinin bir bölümü maddi, diğer bir bölümü gayri maddidir. Maddi olanlar arasında yer­leşim yeri, aile yapısı ve gelir düzeyi bu­lunur. İnanç, dünya görüşü, hayata ba­kış ve psikolojik nitelikler ile özellikler gayri maddi bileşenler içinde yer alır. Yaşanan çevre ve ortam, hayat tarzını belirleyen faktörlerden biridir. Bir köy­deki hayat tarzı büyük bir kenttekinden farklıdır. Sahildeki yerleşim birimle­rindeki hayat tarzı iç bölgelerden farklı olabilir. Kentte de bir mahalledeki in­sanların değerlerinin ve dünya görü­şünün diğerlerinden farklı olması, ma­halle baskısı olarak bireylerin hayatını etkiler. Böyle bir durumda bireylerin hayat tarzında kişisel tercihlerin rolü azalır, sosyal faktörlerin etkisi artar. Aile tipi de hayat tarzının önemli bir bi­leşenidir. Örneğin evli ve üç çocuklu bir ailenin hayat tarzı, çocuklarını evlen­dirmiş bir anne babadan oluşan aileye göre farklı niteliklere sahiptir. Görüş­lerin ve düşüncelerin etkisi konusunda en iyi örneklerinden biri “yeşil” hayat tarzıdır. Yeşilcilerin günlük hayatların­da aldıkları kararların önemli bir bölü­mü çevreyi koruma yönündedir. Ekonomiye ve harcamalara etkisi: Üretim, ulaşım ve iletişim teknolojile­rinin iç bütünlüğünün yarattığı karşı­lıklı bağımlılıklar ve oluşturulan ağlar toplumun yapısını belirler ve kişilerin hayat tarzı üzerinde etkili olur. Ayrıca tam zamanlı ve yarı zamanlı çalışma, proje odaklı işlerin yaygınlaşması, ki­ralama usulü çalışma, dışardan iş yap­ma gibi durumlar da hayat tarzlarını farklılaştıran etkenlerdir.

Farklı hayat tarzları, farklı harcama kalıpları ortaya çıkarır. Örneğin çocuk­larının geleceğini ön planda tutan bir ailede tasarruf tutarları daha fazladır. Buna karşılık “Bugünü yaşa” ilkesine inananlarda tüketim harcamaları artış eğilimindedir. Hayat tarzları, ekonomi üzerinde etkili olduğu gibi, ekonomik koşullar, eğitim, gelir ve meslek duru­mu da hayat tarzlarına damgasını vu­rur. “Yeşil hayat tarzı” organik ürünle­rin alıcı bulduğu bir niş ortaya çıkarır. Genç ve eğitimli bireyler, birikimlerini teknoloji ürünü yeni cihazlara harca­yabilirler. Segmentasyon, niş ve talep analizleri yapılırken hayat tarzı ile ilgili gözlemler de dikkate alınır.