Dağıtım Kanalları

(Disribution channels) Dağıtım kana­lı bir malın veya hizmetin tüketicilere ulaştırılması için oluşturulan bir ara­cılık hizmetinin verildiği zincirdir. Bu zincirde toptancılar, acenteler, bayiler, distribütörler, perakendeciler veya bir internet sitesi bulunabilir. Tüketici­nin ürünü satın almasından sonra para akımı yine dağıtım kanalından, ancak bu kez ters yönde gerçekleşir. Dağıtım kanalları pazarlamanın dört P’sindeki “placement” (yerleştirme, dağıtım) işlevini yerine getirir. B2B (şirketten şirkete) yönteminde üretici malını di­ğer bir şirkete satar. Bu şirket toptan­cı veya distribütör olabilir. Tüketiciye ulaşma biçimi açısından bu tür satışlar “dolaylı satış” olarak kabul edilir. Üre­ticinin tüketiciye satışı ise “doğrudan satış” yöntemidir. Bu satış internet aracılığı ile veya fabrika satış mağaza­larında yapılabilir. Katalog ile satış 20. yüzyılın ikinci yarısında başlamıştır. İnternet aracılığı ile satış 21. yüzyılda gelişmiştir. Her şirket ürün maliyetlerini, tüketicilerin tercihlerini ve ürünün niteliklerini dikkate alarak bir “pazara çıkış stratejisi” belirlemek zorundadır. Dağıtım kanalı uzun veya kısa olarak da ikiye ayrılır. Dağıtım kanalı uzadıkça ve aracı kademelerinin sayısı arttıkça üre­ticinin kazancı azalma, tüketicinin ürü­ne ödediği fiyat ise artış eğilimine girer. İnternet ile yapılan satışta fiyatların mağazalardaki satışlara göre çok daha düşük olması gerekir. Ancak depolama ve kargo giderlerinin yüksek düzeyi bu tür bir farklılaşmanın sınırlı kalmasına yol açmaktadır.

Dağıtım kanalları iç pazarın genişle­mesi ve ihracat imkânlarının artması nedeniyle 20 yüzyılın ikinci yarısından itibaren önem kazanmıştır. Dağıtım ka­nallarının yönetenler ürün satışından yüksek pay alırlar. Ürünün tüketiciye satış fiyatının yüzde 50’yi aşan bir bö­lümü aracılara gidebilir. Her ülkede üreticiler ve tüketiciler bu durumdan yakınır ve aracıları devre dışı bırakmak ister. Medya kuruluşları da sık sık tarla­daki ürünün fiyatı ile kent marketlerin­deki satış fiyatını karşılaştıran haberler yapar. Ancak dağıtım kanallarındaki aracıları devreden çıkarmak çok zor­dur. Çiftçiler tek başlarına dağıtım ka­nalı kuramaz. Kooperatifler aracılığı ile kentlerde doğrudan satış denemeleri de kalıcı olmamıştır. Hükümetler ve eko­nomi yönetimleri aracı kademelerinin sayısını azaltacak önlemler aldığı tak­dirde ürünler tüketicilere daha düşük fiyatlardan ulaşabilir.