Savaş Yılları ve Sonrası

1 Eylül 1939 tarihinde başlayan İkinci Dünya Savaşı, Türkiye ekonomisindeki büyüme ivmesinin sonunu getirdi. 1938 ile 1945 arasında milli gelir yüzde 23 oranında daraldı. Tırmanan enflasyon, işçilerin ve memurların satın alma güçlerini yedi yıl içinde toplam yüzde 46 oranında azalttı. Savaş sırasında ortaya çıkan servet ve sermaye birikimi 1945 sonrasında yatırımlara dönüşemeyince büyüme hızı düştü.

1939-28 Şubat: İstanbul Tramvay Ve Tünel İdaresi satın alındı.

1 Nisan: Türk-Amerikan Ticaret Anlaşması imzalandı.

8 Mayıs: Türk-Alman Kredi Anlaşması imzalandı.

23 Ağustos: Tekirdağ Şarap Fabrikası üretime başladı.

6 Eylül: Demiryolu hattı Erzurum’a ulaştı.

10 Eylül: Karabük Demir Çelik’te üretim başladı.

22 Ekim: Sivas Lokomotif Vagon Tesisi hizmete açıldı.

1940-18 Ocak: Milli Korunma Kanunu kabul edildi. Kanun piyasaların denetlenmesini amaçlıyordu.

20 Ekim: Türkiye’nin nüfusu 17 milyon 820 bin 950 oldu.

1941-18 Şubat: Petrol Ofisi kuruldu.

19 Aralık: İstanbul’da ekmek vesikaya (karne) bağlandı. Uygulamaya göre çocuklara günde 187.5, büyüklere 375 ve ağır işte çalışanlara 750 gram ekmek verildi.

1942-11 Kasım: Yürürlüğe giren Varlık Vergisi bir servet vergisi niteliğindeydi. Ancak uygulamada azınlıklara mensup Türk vatandaşlarına daha yüksek tutarlarda vergi salındığı görüldü.

12 Kasım: Devlet memurlarına parasız elbise ve ayakkabı verilmesine başlandı.

1943-6 Haziran: Sivas Çimento Fabrikası üretime geçti.

28 Haziran: Diyarbakır- Batman demiryolu hizmete açıldı.

1944: 26 Haziran: Zirai Donatım Kurumu Kanunu kabul edildi.

9 Eylül: Yapı Kredi Bankası Kazım Taşkent ve arkadaşları tarafından kuruldu.

Hacı Ömer Sabancı, yağ üretimi ile sanayiciliğe adım attı.

1945-15 Ocak: Devlet, Şirket-i Hayriye’yi satın aldı.

23 Şubat: Asım ve Sabri Ülker, bisküvi fabrikasını faaliyete geçirdi.

11 Haziran: Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu kabul edildi.

13 Haziran: İller Bankası kuruldu.

9 Temmuz: Ormanların devletleştirilmesini öngören kanun kabul edildi.

21 Ekim: Nüfusumuz 18 milyon 790 bin 174 oldu.

7 Temmuz: İşçi Sigortaları Kanunu Resmi Gazete’de yayınlandı.

1946-11 Nisan: Garanti Bankası Ankara’da kuruldu.

10 Temmuz: Çatalağzı Santralı enerji üretimine başladı.

7 Eylül: Yapılan devalüasyon ile doların değeri 1 lira 28 kuruştan, 2 lira 80 kuruşa yükseltildi. Zamansız devalüasyon ihracatı artırmadı ama enflasyonu yükseltti.

15 Ekim: Çukobirlik kuruldu.

Yıl içinde hazırlanan Beş Yıllık Plan çalışmaları sonuç vermedi.

1947-20 Şubat: Sendikalar Kanunu çıkarıldı.

1 Mart: Türkiye Uluslararası Para Fonu’na (IMF) üye oldu.

11 Mart: Türkiye Dünya Bankası’na üye oldu.

20 Mayıs: Rize Çay Fabrikası üretime başladı.

1948: ABD’li iktisatçı Max W. Thornburg Türkiye’ye geldi. Türkiye’nin ancak özel teşebbüsle kalkınacağını ileri süren “The Appraisal of Turkish Economy” adlı kitabını yayınladı.

10 Ocak: Akbank Adana’da kuruldu.

22-27 Kasım: İkinci İktisat Kongresi’nde liberal ekonomiyi savunan görüşler ön plana çıktı.

ABD şirketi General Electric ve Vehbi Koç ortaklığı ile İstanbul’da bir ampul fabrikası açıldı.

1949-3 Haziran: Gelir Vergisi Kanunu kabul edildi.

7 Haziran: İhtiyarlık Sigortası Kanunu kesinleşti.

17 Haziran: Emekli Sandığı kuruldu.

Sabri Kılıçoğlu Eskişehir’de 20’li yıllarda kurulan tuğla fabrikalarını Kılıçoğlu Toprak İşleme Fabrikası adı altında birleştirdi.