Borsa 8.010,54 0.29
Dolar 28,856 0.02
Euro 31,552 0.38
Altın (ONS) 1.993,97 0.21
Brent 81,420 -0.42
e-Gazete e-mercek

{{ message }}

Küreselleşme ve İki Kriz

Türkiye, dünya ülkeleri arasında ser­mayenin serbest dolaşım düzenine, ekonominin durgunluk içinde bulun­duğu bir dönemde ve gerekli hazırlıkları yapmadan girdi. Ekonomiye giren kısa vadeli portföy sermayesi Türkçesi ile “sıcak para” büyüme hızlarını yükselt­ti. Bu sermaye, siyasi ve sosyal huzur­suzluk dönemlerinde aniden ülkesine dönünce, döviz kurları ve ardından faiz oranları yükseldi, ekonomi krize girdi. Tarımsal ürün destekleme sisteminin çıkmaza sokulması ve kendi haline bıra­kılan KİT’lerin görev zararları ise eko­nomik sıkıntıları daha da ağırlaştırdı.

1989- 4 Şubat: Kurlardaki artışı fren­lemek için bir dizi önlem alındı.

10 Nisan: Altın Piyasası resmen açıldı.

15 Mayıs: Enflasyonun yükselmesi 50000 liralık banknotların dolaşıma çı­karılmasını zorunlu kıldı.

8-9 Ağustos: Küreselleşme dönemi­ne ilk adım: Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanununa ek “32 Sayılı Ka­rarname” ile dövizlerin ülke dışından girişinde ve ülke dışına çıkışında daha serbest bir rejim geçerli oldu. Türki­ye ekonomisi böylece küreselleşmeye uyum doğrultusunda yeni bir adım at­mış oldu.

  • GAP Master Planı hazırlandı.

1990-1 Ocak: Yıldırım Akbulut hükü­meti, Enflasyonu Düşürme Programı’nı uygulamaya başladı. Program, 2 Ağustos’ta Irak’ın Kuveyt’i işgali sonrasında gündemden düştü.

16 Ocak: Merkez Bankası ilk kez bir “Para Programı” açıkladı.
  • 62 malda gümrük vergisi oranları dü­şürüldü.
  • Nüfus sayımı sonucu 56 milyon 473 bin 35 kişi olarak açıklandı.

1991-11 Kasım: 100000 liralık bank­notlar dolaşıma çıktı.

  • Ekonomi 1990’daki yüksek oranlı bü­yümeden sonra tekrar durgunluğa girdi.
1992: 1 Ocak: Süleyman Demirel hü­kümeti 500 günlük bir istikrar paketini yürürlüğe soktu.

18 Ocak: Devlet Bakanı Tansu Çil­ler yeni bir ekonomik atılım programı açıkladı.

2 Ekim: Yüksek enflasyon nedeniyle 250000 bin liralık banknotlar dolaşıma sürüldü.
  • Gemlik Limanı hizmete açıldı.
1993-4 Mart: İstanbul’da Altın Borsası kurulması kararlaştırıldı.

18 Mart: 500000 liralık banknot gün ışığını gördü.

  • Kredi kartı kullanımının artması ve hipermarketlerin açılması, ailelerin tü­ketimini canlandırdı.
  • Yılın son aylarındaki hazine borçlan­ması ihalelerinin bir bölümü iptal edi­lince para dövize doğru akmaya başladı.
1994-13 Ocak: Moody’s ve Standard and Poor’s Türkiye’nin rating notunu düşürünce piyasalar karıştı.

17 Ocak: Dövize hücum başladı.

20 Ocak: Repo faizi yüzde 130’a tır­mandı.

26 Ocak: Yapılan devalüasyonla ABD dolarının değeri yüzde 13.6 oranında yükseltildi.

31 Ocak: Merkez Bankası Başkanı Bü­lent Gültekin’in istifası sonrasında re­poda oranlar yüzde 480’i gördü.

5 Nisan İstikrar Paketi: Kapsamlı bir ekonomik önlemler paketi açıklan­dı. Doların değeri yüzde 38.8 oranında artırıldı.

24 Nisan: TYT Bank, Marmarabank ve Impexbank’ın faaliyetleri durduruldu.

3 Mayıs: Nisan ayı enflasyonunun yüz­de 24 olarak açıklanmasından sonra döviz talebi arttı. Hükümet önce vade sonuna üç ay kalmış Hazine bonosu­na yüzde 50 (yıllık bileşik faiz yüzde 406.25), daha sonra da bir hafta vadeli mevduata yüzde 156, hafta başına yüz­de 3 (yıllık bileşik faiz yüzde 365.08) oranında faiz vererek lirayı güçlendir­meyi amaçladı.

8 Temmuz: IMF ile stand-by anlaşma­sı imzalandı.

Aralık: Tüketici fiyatları enflasyonu yılın sonunda yüzde 125 ile Cumhuriyet dönemi rekorunu kırdı.

  • Asım Kibar Hyundai marka otomobil­lerin imalatına başladı.

1995-16 Ocak: 1000000 (1 milyon) li­ralık banknotlar dolaşıma sürüldü.

6 Mart: AB ile Gümrük Birliği Anlaş­ması imzalandı.

26 Temmuz: İstanbul Altın Borsası açıldı.

  • Harran Ovası’nın sulaması başladı.

1996-1 Ocak: Türkiye’nin Gümrük Birliği üyeliği başladı.

31 Temmuz: Başbakan Necmettin Er­bakan ilk ‘Kaynak Paketi’ni açıkladı.

22 Kasım: Konut Edindirme Yardımı ile ilgili yasa Resmi Gazete’de yayınlan­dı. Bu yardım için ücret ve maaşlardan yapılan kesintilere 31 Aralık 1995 tari­hinde son verildi.

1997: Kralkızı Barajı ve HES su tutma­ya başladı.

1 Ocak: Hükümet yeni bir ‘Kaynak Pa­keti’ni uygulamaya soktu.

6 Ocak: 5000000 liralık banknotlar do­laşıma sürüldü.

15 Aralık: Mavi Akım Anlaşması imza­landı.

1998-26 Haziran: IMF ile “Yakın İzle­me Anlaşması” yapıldı.

1999- 23 Haziran: Banka Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) oluşturuldu.

17 Ağustos: Marmara Bölgesi 7.4 şid­detinde depremle sarsıldı.

17 Eylül: Marmaray projesi için ilk kredi anlaşması imzalandı.

18 Kasım: Baku-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı anlaşması imzalandı.

9 Aralık: Enflasyonu Düşürme Progra- mı’nın ana hatları belirlendi. Program­da döviz kurlarının çapa olarak kulla­nılması öngörülmüştü.

11 Aralık: AB, Türkiye’yi “aday ülke” olarak belirledi.

22 Aralık: IMF ile 36 aylık stand-by anlaşması imzalandı.

  • 10 milyon liralık banknot dolaşıma sürüldü.
  • Ekonomi 1994’ten sonra 1999’da tek­rar daraldı.