III. Selim ve II. Mahmut Dönemindeki Sanayi Yatırımları

Kuruluş tarihleri belli olmasa da III. Selim’in padişahlık döneminde Beykoz’da bir cam ve porselen fabrikası ile Levent Çiftliği’nde bir tüfek fabrikasının ku­rulduğu biliniyor. Bu dönemde Osmanlı Devleti’nin yöneticileri Avrupa’da bir Sanayi Devrimi’nin yaşandığını kavra­mışlar ve Türkiye’de benzer bir atılımı başlatmayı amaçlamışlardı. Ancak ül­kede yeterli sermaye birikimi bulun­muyordu ve borçlanma girişimleri de sonuçsuz kalmıştı.

1785-1789: Bakırköy Baruthanesi üreti­me başladı. Bakırköy’deki Baruthane’de 1944 yılında bir patlama yaşanmıştı. 1789: Dış ülkelerden borçlanma giri­şimleri başladı.

• Darphane-i Amire’nin binası ve para basım makineleri yenilendi.

1792: Nizam-ı Cedit hareketi başlatıldı.

• 100’lük kuruş bastırıldı.
• İzmit Tersanesi yenilendi.

1793: Avrupa ülkelerinde daimi elçilik açılmaya başlandı.

• Zahire Nezareti kuruldu.

1795: Mühendishane-i Berr-i Hüma­yun açıldı.

1796: Halkalı’da Azatlı Baruthanesi fa­aliyete geçti.

1797: Mühendishane’de açılan matbaa faaliyete geçti.

1799: Dış borçlanma girişimlerinden bir sonuç alınamadı.

1802: Avrupa ile ticaret yapan Osman­lı tebaası gayrimüslim tüccara Avrupa devletleri tüccarının yararlandığı hak­ların tanınmasıyla “Avrupa tüccarı” denilen statü ortaya çıktı.

1803: Üsküdar Matbaası faaliyete geçti.

1804-1805: İstanbul Beykoz’da çuha ve kâğıt fabrikaları üretime başladı. Kâ­ğıt Fabrikası’ndaki üretim 1832 yılında durduruldu.

• İstanbul Unkapanı’da Askeri Tahiniye Fabrikası adı ile un değirmeni kuruldu.

• Beykoz’da faaliyete geçen tekstil fab­rikası yün ihracat yasağı nedeniyle 1828’de kapatıldı.

1826: Lonca sistemini destekleyen ye­niçerilik kaldırıldı. Bu olaydan sonra lonca sistemi gücünü kaybetti.

• İhtisap müessesesi yeniden düzenlendi.

• İstanbul Eyüp’te İplikhane-i Amire un­vanıyla bir pamuk ipliği fabrikası kuruldu.
• Mukataa Hazinesi, Hazine-i Amire’den ayrıldı.
• Osmanlılar, İngiliz yapısı ilk buharlı gemiye sahip oldu.

1830: Tiftik keçisinin Güney Afrika’da yetiştirilmeye başlanması nedeniyle bu yünden imal edilen “sof” ihracatı azaldı.

1830-1831 (Hicri 1247): Kapsamlı bir nüfus sayımı yapıldı.

• Takvim-i Vekayi gazetesi yayın haya­tına başladı.

1833: David Urquhart’ın “Turkey and Its Resources” (Türkiye ve Kaynakları) adlı kitabı yayınlandı, Serbest ticaret taraftarı yazarın görüşleri bazı devlet adamları tarafından benimsendi.

• Edirne Anlaşması ile Rusya’ya ticari ayrıcalıklar tanındı.
• Feshane İstanbul Kumkapı’dan Eyüp’e taşındı. Bir konakta kurulan fes imalat­hanesi daha sonra dokuma da imal eden Feshane’ye dönüştürüldü. Feshane, ismi Sümerbank Defterdar Mensucat Fabrikası olarak değiştirilse de 1986’ya kadar üretimini sürdürdü.
• Darphane’nin binası ve teknolojisi ye­nilendi.

1833-1834: Üsküdar ile İzmit arasında resmi posta hizmetleri başlatıldı.

1834: Mukataat Hazinesi’nin adı “Mansure Hazinesi” olarak değiştirildi.

• Subay yetiştirmek üzere İstanbul Maçka Kışlası’nda Mekteb-i Harbiye açıldı.

1836: Umur-ı Hariciye Nezareti (Dışiş­leri Bakanlığı) kuruldu.

• Bulgaristan’daki İslimiye’de (Sliven)

Dobro Çeleskov tarafından kurulan Çuha Fabrikası devlet tarafından işle­tilmeye başlandı.

1837: Osmanlı yapımı “Eser-i Hayr” adlı buharlı gemi denize indirildi.