Geribildirim

(Feedback) Bir iletiyi alan herhangi bir sistemden, kullanıcıya geri dönen bilgi akışıdır. Bazı uzmanlar bu terimi “geri besleme” olarak da kullanmaktadır. Ge­ribildirim, gönderilen enformasyonun alıcı üzerinde yaptığı etki üzerine bilgi verir. Sistemin amaçlanan şekilde çalı­şıp çalışmadığı, bir eylemin belirlenen amaca göre doğru mu yanlış mı olduğu hakkındaki bilgiler geribildirim olarak kullanıcıya iletilir. Ortamda veya koşul­larda bir değişim ortaya çıktığında, sis­tem geribildirim sayesinde bu değişime gerekli tepkiyi verecek şekilde tasarlan­mıştır. Örneğin termostata bağlı bir ısıt­ma sistemi 24 dereceye ayarlandığında, ortamın sıcaklığı bu sınırı aştığında ça­lışmasını kendiliğinden durdurur. İste­nen sıcaklığın altına düşüldüğünde ise ısıtma sistemi tekrar çalışır. Bu tür ken­dini düzenleyebilen ve kararlılığı esas alan geribildirime “negatif geribildirim” denir. Bu süreçte sistem ortamdaki deği­şikliğe direnç gösterir ve eski durumuna geri döner. Negatif geribildirim, insan vücudunun değişen koşullara uyumunu sağlar. Pozitif geribildirim kendi kendini güçlendirecek şekilde işler. Bu türde de­ğişkenler aynı yönde ve hızlanarak artar. Örneğin bir kanama durumunda trombositler yaranın olduğu yerde toplandı­ğında diğer trombositlere de çağrı sinya­li gönderir. Geribildirim kavramı geçen yüzyılın ikinci yarısında sibernetik bili­minin gelişmesi ile gerçek anlamını ka­zanmıştır. Hesaplama sonuçlarına göre formüllerini değiştirebilen bilgisayarlar ve karar mekanizmalarını kendi kendi­ne geliştirebilen yapay zekâ sistemleri geribildirim süreçleri sayesinde çalışa­bilmektedir.