Evlenmek kadar boşanmak da masraf!
2025 yılının “Aile Yılı” ilan edilmesiyle Cumhurbaşkanı Erdoğan, nüfusu artırmak amacıyla gençleri evliliğe ve aileleri çocuk yapmaya teşvik için alınan önlemleri duyurdu. Aile kurmanın masrafı son yıllarda artarken, boşanmalar da bir o kadar masraflı oluyor. İşte 2018’den bu yana sürekli artan evlilik ve boşanma masrafları…
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
2025 yılı Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından “Aile Yılı” ilan edilmişti. Türkiye’de son yıllarda doğurganlık hızı giderek gerilerken, evlilik oranları da aynı şekilde düşüş gösteriyor. Boşanmalarda da artış dikkat çekiyor.
Türkiye’de ilk evlenme yaşı giderek yükseliyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Evlenme ve Boşanma İstatistikleri 2023 verilerine göre, ilk evlenme yaşı 2001 yılında kadınlarda 22,7, erkeklerde de 26 olurken, 2023 yılında kadınlarda 25,7, erkeklerdeyse 28,3’e çıktı. Bu bir yandan eğitim sürelerinin uzaması, gençlerin erken evliliğe sıcak bakmaması nedeniyle olurken, diğer yandan da ekonomideki bozulmaların gençlerin aile evinden ayrılarak yeni bir yuva kurmasının zorluğundan da kaynaklanıyor.
Evlilik düşüşte, boşanma yükselişte
Türkiye’de bin nüfus başına düşen evlenme sayısını ifade eden kaba evlenme hızı, TÜİK verilerine göre, 2001 yılında 8,35 olurken, 2023 yılında 6,63’e geriledi.
Boşanmada ise tam aksine yükseliş görüldü. Bin nüfus başına düşen boşanma sayısını ifade eden kaba boşanma hızı 2001 yılında 1,41 olurken, 2022’de 2,15’e çıkarak, 2023 yılında binde 2,01 olarak gerçekleşti.
Evlilik süresine göre boşanmalar incelendiğinde, 2023 yılında gerçekleşen boşanmaların yüzde 33,4'ü evliliğin ilk 5 yılında, yüzde 21,7'si de evliliğin 6-10 yılı içinde gerçekleşti. Bu da 2023’te evli çiftlerin yarısından fazlasının 10 yılı birlikte geçirmediğini gösteriyor.
Evlenmenin masrafı artıyor
Evlilik Türkiye’de geleneksel olarak sadece gençlerin omzuna yüklenen bir masraf olmasa da ailelerin de desteği artık daha kısıtlı olabiliyor. Bir de geleneklerdeki değişimlerin daha çok masraf kalemi eklemesiyle düğün, gelinlik, takı, eşyalar derken, açıklanan desteklerin evlilik masraflarına yetip yetmeyeceği de düşündürüyor.
2018 yılında yaklaşık 32 bin 500 TL tutan “yuva kurmanın” maliyeti 2019 yılında 40 bin liraya çıkıyor. 2020 yılında pandemiye rağmen evlenenlerin masrafı yüzde 100 artışla 80 bin TL’ye çıkıyor. 2021 yılında 99 bin TL olan evlilik maliyeti, 2022’de yaklaşık yarı yarıya artışla 150 bin TL’ye çıkıyor.
2023 yılı maliyetlerin fiyata yansımasının tavan yaptığı bir dönem olurken, artış oranı yüzde 167 olarak evlenmenin maliyeti 400 bin TL oluyor.
2024 yılında da İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) yaptığı araştırmanın sonucuna göre 600 bin TL oluyor.
2018’den 2024’e 7 yılda artış yüzde 1747 oranında oluyor.
Bir asgari ücretli 2018’de düğün masrafları için 20 ay çalışmak durumunda kalırken, 2024’te bu süre 35 ay oluyor.
Boşanma da masraflı
Artan boşanmalarda 10 çiftin 3’ü ilk 5 yılda ayrılıyor. Evlenmek için kredi çeken bir çiftin 5 yıllık kredisinin süresi dolsa bu kez boşanma kredisine ihtiyaç doğuyor. Çünkü yuvayı yıkmak da yuva kurmak kadar masraflı oluyor.
Avukatın ofisine giderek 1 saatlik danışmanın bedeli 2018 yılında 300 TL olurken, 2024 yılında 3.500 TL’ye çıktı. 7 yılda artış oranı yüzde 1.000 seviyesinde olurken, avukatlık bedellerinde anlaşmalı ve çekişmeli davaların ücretleri ise çok daha yüksek artışlar gösterdi.
Avukatlık ücret tarifesine göre, dava harçları hariç 2018 yılında anlaşmalı boşanma davası açmanın bedeli 5.140 TL olurken, çekişmeli boşanma davasının bedeli de 6.650 TL idi. Baroların 2025 avukatlık tarifelerinde ise anlaşmalı boşanmak 75 bin TL, çekişmeli boşanmak ise 110 bin TL. Bu bedellerin içinde çocuk varsa velayet davaları bulunmuyor. 8 yılda avukata ödenen anlaşmalı boşanmanın bedeli yüzde 1.359, çekişmeli boşanmanın bedeli ise yüzde 1.554 oranında artışla evliliğin maliyetindeki artışı geride bırakıyor.
