Türkiye’nin iki kültür varlığı daha UNESCO geçici listesinde

Türkiye’nin UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’ndeki kültür varlığı sayısı 85’e yükseldi. Erzincan Kemaliye Tarihî Kenti ile Mardin Midyat Çevresi (Tur Abdin) Geç Antik ve Ortaçağ Kilise-Manastırları da Dünya Geçici Miras Listesi’ne eklendi. Türkiye’nin 2020 yılında güncellenen listede 83 varlığı bulunuyordu.

Kemaliye tarihî kenti

Kemaliye ilçesi tarihsel süreçte İpek ve Kervan yolları üzerinde bulunan kendisine özgü kent dokusu, mimarisi ve özgün evleri ile öne çıkıyor. Doğayı yapılaşmada temel unsur olarak gören bir anlayışla topografyaya oturan yerleşim, Fırat Nehri’nden itibaren yükselen üç ana sekiden oluşuyor. Fırat Nehri, kentsel mekân kurgusunu ve mimariyi etkilemiş; yerleşim birimleri bu etkiye göre oluşturulmuş ve tasarlanmış durumda.

Kemaliye yerleşim bütününün ayrılmaz bir parçası olan ve tüm uzunluğu ile yaklaşık 35 kilometre olan Karanlık Kanyon da nehir tabanı ile vadi kenarı arasındaki kot farkı bin metreye kadar ulaşıyor. Bu haliyle Karanlık Kanyon dünyadaki ilk beş derin kanyon arasında yer alıyor.

Karanlık Kanyon, gerek jeolojik yapısıyla, gerekse sert kayaların içinden oyularak inşa edilmiş “Taş Yol” u ile istisnai bir doğal güzelliğe ve estetik öneme sahip. Yedi kilometre uzunluğundaki Taş Yol, 400-500 metre yüksekliğe sahip büyüklü küçüklü 38 tünelden oluşuyor ve dünyadaki “Tehlikeli Yollar” kategorisinde bulunuyor. Kemaliye yerleşim merkezine 4-5 kilometre uzaklıktaki Dilli Vadisi’nde de eski Türk izlerine rastlanıyor.

Midyat çevresi Geç Antik ve Ortaçağ kilise-manastırları

Hıristiyanlığın erken dönemlerinden itibaren yoğun imar faaliyetinin yaşandığı manastır mimarisinin erken örneklerini sunan Tur Abdin Bölgesi, tarih boyunca Süryani Ortodoks cemaati ile ilişkilendirilebilen yeni ve kendine özgü bir mimari dilin ortaya çıkışına tanıklık ediyor. Bir kireçtaşı plato olan Tur ʿAbdin, çeşitli dönemlere ait yaklaşık seksen köy ve yetmiş manastırın yer aldığı bir kültürel peyzaja sahip. Seri adaylık için seçilen manastır ve kiliseler ise, Mor Sobo Kilisesi, Meryem Ana Kilisesi (Yoldath Aloho), Deyrulzafaran Manastırı, Mor Gabriel Manastırı, Mor Abai Manastırı, Mor Loozor Manastırı, Mor Yakup Manastırı, Mor Quryaqos Kilisesi ve Mor Azozo Kilisesi.