Stratonikeia, tarihsel katmanlarıyla en ilginç arkeolojik alanlardan birisi
Binlerce yıllık tarihin birlikte görülebileceği kazı bölgesinde gerek antik dönem kalıntılarında gerek Osmanlı Dönemi’ne ait taş döşeli tarihi sokaklarda zaman tünelindeymiş gibi dolaşıp Erken Cumhuriyet Dönemi köy kahvelerinde mola vermek mümkün…
Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Anadolu, bu yönüyle arkeolojik açıdan dünyanın en zengin toprakları arasında. Bu zenginlikler arasında Antik Karia bölgesinin en önemli merkezlerinden olan Muğla’nın Yatağan ilçesindeki Eskihisar köyünde Stratonikeia antik kenti de bulunuyor. Geçtiğimiz hafta içinde yeniden ziyaret ettiğim Stratonikeia, Arkaik, Klasik, Helenistik, Roma İmparatorluk, Bizans, Beylikler, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerine ait yapı ve kent dokusunun birlikte görülebileceği çok özel bir yer. Yüksek maliyeti nedeniyle mermer kullanmaktan kaçınılmayan, dünyanın mermerden inşa edilmiş en büyük kentlerinden birisi. Binlerce yıllık tarihin birlikte görülebileceği nadir tarihi yerleşimlerden Stratonikeia’daki antik dönem kalıntılarında, Osmanlı Dönemi’ne ait taş döşeli tarihi sokaklarda zaman tünelindeymiş gibi dolaşıp Erken Cumhuriyet Dönemi köy kahvelerinde mola vermek mümkün…
Gladyatörler Kenti
“Gladyatörler Kenti” olarak da bilinen Stratonikeia, 17. yüzyıldan itibaren yerli ve yabancı pek çok seyyah ve araştırmacının uğradığı yerlerden birisi. 2008 yılından bu yana kazı, araştırma ve restorasyon çalışmalarını Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Pamukkale Üniversitesi adına, Prof. Dr. Bilal
Söğüt başkanlığında bir ekip tarafından yürütüyor.
Arkeoloji ve kurumsal sorumluluk
Ülkemizin arkeolojik varlığının gün yüzüne çıkarılarak dünya kültür mirasına yeniden kazandırılması, korunarak gelecek kuşaklara aktarılması, günümüzü ve geleceği aydınlatacak bilimsel araştırmalara imkân sağlanması amaçlarıyla “arkeoloji” Türkiye İş Bankası tarafından kurumsal sosyal sorumluluk alanlarından biri olarak kabul edildiğinden ülkemizde yürütülen arkeolojik kazı çalışmalarına uzun soluklu katkılar sağlanıyor. Stratonikeia antik kenti de bunlardan birisi. Bu kapsamda Banka,
2012 yılında bu yana Zeugma Antik Kenti’ndeki Muzalar (Esin Perileri) Evi, 2016 yılında bu yana Patara Antik Kenti’ndeki Nero Hamamı, 2018 yılından bu yana Teos Antik Kenti’ndeki Dionysos Tapınağı, 2019 yılından bu yana Nysa Antik Kenti’ndeki Sütunlu Cadde ve 2021 yılından bu yana ise Stratonikeia Antik Kenti’ndeki kütüphane yapısı kazılarına destek veriyor.
Bankanın, uzun soluklu olarak katkı sağlanan antik kentlerin yanı sıra Kaman – Kalehöyük’teki kazı çalışmalarını yürüten Japon Arkeoloji Enstitüsü ile buluntuların hızlıca incelenebilmesi ve bilimsel çalışmalarda kullanımı için x-ray cihazı satın alınması, seramik deposunun yapımına katkı sağlanması gibi münferit işbirlikleri de bulunuyor.
Bilal Söğüt Hoca anlatıyor
Kenti, yine Prof. Dr. Bilal Söğüt’ün bilimsel, ama üslûp olarak bir macera romanı tadındaki hayallerimizi tetikleyen anlatımıyla geziyoruz. Dediğim gibi bir zaman tünelindeyiz ve Bilal Hoca’nın seslendirdiği bir filmi izliyor. Şunu da belirteyim Prof. Dr. Söğüt aynı zamanda Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü bünyesindeki Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu üyesi ve başkanı…
Kenti adım adım yürürken Ağustos’un korkunç sıcağında bir öğle vaktinde bile antik dünyanın beni ne kadar heyecanlandırdığını bir kez daha fark ediyorum. Ne güneş ne sıcak umurumda. Gözüm kulağım hocada:
“Stratonikeia, Antik Dönem ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi yapı, kent dokusunun birlikte görülebileceği nadir yerlerden biridir. Burada Kültür ve Turizm Bakanlığı ile diğer farklı kurumların desteğiyle bu çalışmalar yürütülmektedir. Kentteki yapılardan olan, kent merkezinde Kuzey ve Batı Cadde’nin birleştiği bir noktada yer alan ‘Tapınak-2’ olarak isimlendirilen yapı, İş Bankası’nın desteği ile kazılmaktadır. Bu çalışmada Augustus döneminden MS 4. yüzyıla kadar yazıtlı mozaik ve imar düzenlemelerinin görüldüğü bir yapıya dair eserler ele geçmiştir. Arkeolojide son kazma, son söz demektir. Biz daha kazmaya devam ediyoruz. Böylesine özel bir konumda bulunan ve mimari elemanları ile mozaikleri açısından çok özel bir yapı olduğu anlaşılan bu alanın kazılmasında verdikleri destek için İş Bankası ailesine çok teşekkür ederim.”
Antik tiyatroda etkinlikler yapılacak
Antik tiyatrodaki restorasyon tamamlanmak üzere büyük ihtimalle bu sonbahardan itibaren sanat etkinlikleri gerçekleştirilmeye başlanacak, kazı alanındaki birçok ev kamulaştırılmış ve aslına uygun olarak restore edilmiş/ediliyor. Yürüme yolları o dönemi anımsatan taşlarla yapılmış, elektrik hatları yerin altına alınmış, ışıklandırılması ve gece de gezilebilen antik kente dönüştürülmesi için çalışmalar sürdürülüyor.
Bilal Hoca ve ekibi gece gündüz, yağmur çamur, yaz kış demeden çalışıyor. Stratonikeia’dan gelecek yeni haberleri heyecanla bekliyorum…
