E-ticarette işletme sayısı 2023’te 1 milyona dayanacak

SELENAY YAĞCI

E-ticarette pandeminin etkisiyle başlayan büyüme trendi devam ediyor. Bu yılın başında 500 milyar liranın üzerinde hedef belirleyen sektör, yılı yüzde 83’lük büyüme ve 700 milyar TL ciro ile kapatacak. Sektör temsilcileri, e-ticaretin büyümesini devam ettireceğini ve tüketici taleplerine yönelik yapılacak yatırımlarla 2023 sonunda yüzde 120 artış ile 1.2 trilyon TL’lik işlem hacmine ulaşılacağını öngörüyor.                   

Sektör temsilcileri, Ticaret Bakanlığı E-Ticaret Bilgi Sistemi’nin (ETBİS) yeni açıkladığı 6 aylık resmi verileri yorumladı. Buna göre yılın ilk 6 ayında sipariş adetleri yüzde 38, sepet tutarı yüzde 57 arttı. Yılın ilk yarısı itibarıyla Türkiye’de e-ticaret hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 116’lık artışla 348 milyar TL oldu. Sipariş adetleri 2 milyar 294 milyona ulaşırken, e-ticaretin genel ticaret içindeki oranı yüzde 17,6’dan yüzde 18,5’e yükseldi. Büyümeye ilişkin konuşan Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİ- SAD) Yönetim Kurulu Üyesi ve E-Ticaret Komisyonu Başkanı Burak Ertaş, son yıllarda hayatımızda ve ticaretteki önemi iyice artan e-ticaret pazarında 2022'nin ilk 6 ayında gerçekleşen büyümenin dikkat çekici olduğunu ve önümüzdeki yıllarda da pazarın aynı şekilde büyümeye devam edeceğini düşündüğünü söyledi. Ertaş, özellikle sipariş adedindeki yüzde 38’lik artışın pandemi etkisinin bitmesine rağmen tüketicilerin alışveriş davranışlarının kalıcı olarak değiştiğinin çok önemli bir göstergesi olduğunu vurguladı.

E-TİCARET YAPAN İŞLETME SAYISI 800 BİNE YÜKSELDİ

Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Başkanı Emre Ekmekçi ise “Pandemide yapılan yatırımların meyvesini almaya başlıyoruz. Bu yılın ilk 6 ayında büyüme, geçen yıla göre yüzde 117 oldu, dolayısıyla ilk 6 ayda geçen yılın hacim büyüklüğünü yakaladık. E-ticaret yapan işletme sayısı pandemi sonrası 500 bin iken bu yıl 800 bin oldu. Bu işletmelerin çoğu KOBİ. Arz çeşitliliği, teslimat çeşitliliği gibi kolaylıklar sayesinde e-ticarette işlem hacmi arttı. Özellikle gıda, kişisel bakım, teknoloji, mobilya ve tekstil sektörü Türk halkının e-ticaret pazaryerleri üzerinden en çok alışveriş yaptığı ürün grupları olarak öne çıktı” dedi.

E-TİCARETİN PERAKENDE İÇİNDEKİ PAYI YÜZDE 20’YE ULAŞTI

Ekmekçi, perakende içinde e-ticaretin aldığı paya dair de; “E-ticaretin perakende içerisindeki payı, 2020'de yüzde 15, 2021 yılında yüzde 17 ve 2022 yılında yüzde 20’ye ulaştı. Yani tüketicinin yaptığı her 5 alışverişten biri online taraftan yapılıyor. Bu çok önemli bir eşik. Çin ve Kore’de e-ticaretin toplam perakende içerisindeki payı yüzde 40’lar civarında. Türkiye, dünya ortalamasının halen birkaç puan altında” açıklamasını yaptı.

SÜPERMARKET KATEGORİSİ BÜYÜDÜ 

Ekmekçi, toplam ihracat içerisindeki payı yüzde 1.4 dünya ortalamasının ise yüzde 4 olduğu e-ticarette, kategorilerin performansına ilişkin ise şunları söyledi: “Ülkemizin gideceği daha çok yol var. E-ticarette hızlı büyüyen kısım, süpermarket kategorisi oldu. Özellikle hızlı teslimatla beraber enflasyon etkisi ev temizliği ve gıda ürünlerine talebi artırdı. Diğer yandan havayolu kategorisinde artış bu yıl yüzde 400 oldu. Bu kategoride baz etkisi var, pandemide en çok etkilenen kategoriydi. Elektronik cihazlardaki artış oranı yüzde 200 oldu. Tüketiciler daha kişiselleştirilmiş hizmet bekliyor. Verinin işlenmesi ve yapay zekânın buna göre uygulanması önümüzdeki süreçte en fazla katma değer sağlayacak unsur olacak. Yapay zekadan tam anlamıyla henüz yararlanmıyoruz, kullanımı konusunda henüz işin başındayız.”

E-İHRACATIN, İHRACAT PASTASI İÇİNDE PAYI YÜZDE 2'YE YÜKSELECEK

Geçtiğimiz son 10 yılda e-ticaret sektörünün ortalama yüzde 35’ten fazla bir büyüme gerçekleştirdiğini söyleyen IdeaSoft CEO’su ve TOBB E-ticaret Meclis Üyesi Seyhun Özkara, 2023’te e-ticaret hacminin perakende ticaret oranında yüzde 20 bandına, e-ihracat hacminin ise genel ihracat pastası içinde yüzde 2 bandına yükseleceğini öngördüklerini açıkladı. 2023 yılının daha pozitif bir havada geçmesini temenni ettiklerini söyleyen Seyhun Özkara, “Tüm işletmeler için dijital kanallar çok önemli. Artık dijital kanallara adaptasyon bir zorunluluk haline geldi. Pandeminin zorluklarını hepimiz yaşadık. İnternetten satışı hangi kanaldan yaparsak yapalım, yeter ki yapalım, dijital dönüşüme önem verelim. Biz 2023 yılında en az 50 bin işletmenin daha e-ticarete adım atmasını ve kendi e-ticaret sitesini açabilmesini hedefliyoruz” şeklinde konuştu.

"İhracatımızın en az yüzde 10’u e-ticaretle olmalı"         

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, “2023’e sayılı günler kaldı. Türkiye yüzyılının kapısını sınır ötesi e-ticaretle açalım” dedi. Avdagiç, küresel e-ticaret hacminin 2022 sonu itibariyle 5.5 trilyon dolara ulaşmasının beklendiğini söyledi. Küresel e-ticaretin toplam perakende satışlardaki payının 2021’de yüzde 21’e yükseldiğini hatırlatan Avdagiç, “Yani her 5 üründen 1’i internet üzerinden satılıyor. Önümüzdeki 5-10 yıl içinde bu oran yüzde 50’leri aşacak. Bu da şunu işaret ediyor; sınır ötesi e-ticaret konusuna daha çok kafa yormalıyız. Bu ekosistemi geliştirecek adımlara yoğunlaşmalıyız” diye konuştu. Avdagiç, önümüzdeki birkaç yılda ihracatımızın en az yüzde 10’unu sınır aşan e-ticaretle gerçekleştirmemiz gerektiğini vurguladı.             

“Önceliğimiz girişimcilik ve mesleki eğitim projeleri”

Avdagiç, Ekonomi Gazetesi’ne yaptığı açıklamada, İTO olarak 2023’te önceliklerinin girişimcilik ve mesleki eğitim projeleriyle Türkiye’nin sıçramasına katkıda bulunacak yeni bir seferberlik başlatmak olacağını kaydetti. İTO Başkanı Avdagiç, şunları söyledi: “Ticaret, internet üzerine evriliyor. Önümüzdeki yıllarda uzaktan çalışma, uzaktan eğitim, teletıp, online alışveriş, online eğlence (TV-oyun) gibi alanlar hayat rutinimize kalıcı biçimde yerleşmiş olacak. 5G başta olmak üzere yapay zeka, nesnelerin interneti, robotik süreç otomasyonu, bulut uygulamaları, siber güvenlik yazılımları gibi teknolojilere daha yüksek bir talep olacak. Türkiye için yazılımcı yetiştirmek amacıyla Yazılım-Bilişim Akademisi projesi SoftITo'yu başlattık. Çünkü yazılım alanındaki başarınız doğrudan e-ticarete yansıyor. Burada kendi altyapımızı kullanmamız son derece önemli. İTO Uçtan Uca E-İhracat Merkezi projesi ile üyelerimize A’dan Z’ye e-ihracat eğitimi veriyoruz. Yine İhracata İlk Adım Programımız içinde e-ticaret önemli yer tutuyor.”

E-TİCARETTE İŞİNİ BÜYÜTMEK İSTEYENLERE

İlk dersimiz stok yönetimi     

Bir işletmenin varlıkları içindeki en önemli kalemlerinden olan stok, e-ticaret işletmesi için en dikkatli yürütülmesi gereken alanlardan biri aynı zamanda. Kötü stok yönetimi veya stok yönetiminde yapılan hatalar, e-ticaret sitesinin performansını ve müşteri ilişkilerini olumsuz etkileyebiliyor. Görüp beğendiği ürünü stokta olmamasından dolayı satın alamayan müşteri, siparişini zamanında karşılayabilecek başka bir e-ticaret sitesine yönelir Stok yönetim sistemi, e-ticaret, perakende ve çok kanallı şirketler için ürün satın alma, satışları değerlendirme ve eldeki stok ve tasfiye faaliyetlerini kontrol etme imkanı verir. E-ticarette günlük stok yönetimi, iş akışını ve görünürlüğü artırır.

STOK YÖNETİMİ SİSTEMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Etkin bir stok yönetim sisteminde dikkat edilmesi gereken önemli unsurlardan bazıları şunlardır:

Stok maliyetleri: Stokta olmayan ürünlerin değiştirilmesi veya yenilenmesi gibi ek maliyetleri ifade eder. Acil durum gönderileri için ekstra ödemeler, hızlı teslimat için tedarikçi değiştirme ve daha az kârlı stok entegrasyonları gibi bazı faktörler stok maliyetlerini etkiler. Bu maliyetler, ürünün müşteriye gönderilmesi sürecindeki toplam maliyetlerle birlikte ele alınmalıdır.

Stok alma zamanı: Etkili bir stok yönetiminde yeni bir stok öğesi, öncekinin satılmasıyla envantere girer. Bu stok yönetimi biçimi, ekstra depolama alanı ihtiyacını ortadan kaldırır. Uygun bir stok yönetimi olmadan stokların ne zaman alınması gerektiğini belirlemek zor olacaktır. Yeni stok erken gelirse depolama alanına ihtiyaç duyulur ve bu nakliye maliyetlerini artırır. Yeni stok geç gelirse ve bu sürede ürüne talep gelirse gelir kaybı yaşanır, müşteri kaybetme riski ile karşı karşıya kalınır. Bu sebeple stokların zamanında alınması önem arz eder.

Stok analizi: Stok yönetim sisteminde yüzlerce hatta binlerce veri öğesi vardır. Hangi veri stok yönetimi sistemine uygundur? Hangi veri stokları ölçmeye yarar? Mevcut verilerle ne kadar stok işlemi yapılabilir? Stok analizi ile bu ve benzeri soruların cevapları verilmelidir.

Stok limiti: Stok yönetiminde mevcut ürün miktarı iyi bilinmelidir. Bunun için alt stok limiti belirlenmeli ve bu limitin altına düşmeyecek bir stok yönetimi stratejisi geliştirilmelidir.

FIFO: “First in first out” yani “FIFO”, Türkçe “ilk giren ilk çıkar” anlamındadır. Bu uluslararası prensip, stok yönetiminde de dikkate alınmalıdır. Yani stoka ilk giren ürün satış sonrası ilk çıkan ürün olmalıdır. FIFO prensibi, eski stoklar dururken yeni stokların satışa gönderilmesini engeller. Bu prensip, özellikle son kullanım tarihi olan ürün kategorileri için önemlidir.

Entegrasyonlar ve arayüzler: E-ticaret sitesi entegrasyonları müşteri odaklı birçok uygulamanın temelini oluşturur. Stok yönetimi sistemi, siteye destek sağlayan entegrasyonlara uygun olarak kurgulanmalıdır. Arayüzler ise stokun toplam değeri ve genel muhasebe sistemindeki stok maliyetleri gibi birçok bilgiyi takip etmeye imkan verir.

Kriz senaryoları: Her organizasyon beklenmedik kriz senaryoları ile karşılaşabilir. Ekonomik krizler, doğal afetler ve teknik sorunlar organizasyonun yapısını sarsabilir. Firmanın stok yönetiminin bu gibi durumlara hazır olması önemlidir.

STOK YÖNETİM SİSTEMİNİN AVANTAJLARI

• Stok yönetimi sisteminin online perakendecilere sağladığı avantajlar şunlardır:
• E-ticaret mağazası sahiplerinin ürün satışlarını ölçmelerine yardımcı olur.
• E-ticaret şirketlerinin stokta olan ürünleri satmadan sipariş artışlarını yönetmelerini sağlar.
• Ürün bilgilerinin güncel tutulmasına imkan verir.
•  E-ticaret sitesi, karar vericileri çok kanallı sipariş akışı üzerinde daha fazla kontrole sahip olur.
• Stok yönetimi yazılımlarıyla arka plandaki stok durumunun site içi optimizasyonlarla entegrasyonu sağlanabilir.
• Stok verileri tüm platformlarda gerçek zamanlı olarak senkronize edilebilir.
• Çok satan ürünlerin stoku satışlara göre güncellenebilir.
• E-ticaret satışları artar; çünkü işletme belirli bir zaman içinde hangi ürünlerin satılabileceğini ya da satılamayacağını bilir.

KÖTÜ STOK YÖNETİMİNİN DEZAVANTAJLARI

• Kötü stok yönetimi bazı dezavantajlara yol açar. Bu dezavantajlar şöyle sıralanabilir:
• Stokta gereğinden fazla ürün bulundurma yüksek maliyetlere, ürün bozulmalarına ve kaynak israfına yol açar.
• Stokların düşük miktarda tutulması, siparişlerin artması durumunda tedarik sorununa neden olur.
• Stok yönetimi hataları potansiyel müşterileri kaybetmekle sonuçlanabilir. Kaybedilen müşteriler rakip e-ticaret sitelerine yönelir.
• Stok yönetiminde kriz senaryolarının dikkate alınmaması, mevcut stokların bir kısmını veya tamamını kaybetmekle sonuçlanabilir.
• Stok yazılımlarındaki hatalar, yanlış ürün gönderilmesi veya ürünün tedarik edilememesi ile sonuçlanabilir.
•  Stokların periyodik olarak kontrol edilmemesi sonucu siparişleri karşılamakta zorluk yaşanabilir.
• Ürünün stok durumunun e-ticaret sitesinde açıkça belirtilmemesi müşteride güven kaybına yol açar.