KMH kullanımı rekora koşuyor

Şebnem TURHAN

Vatandaş, yüksek enflasyonun alım gücünde yarattığı hasarı kısa vadeli yöntemlerle çözmeye çalışıyor. Kredili mevduat hesabı da bu yöntemlerin başında geliyor.

Özellikle Merkez Bankası’nın politika faizinde yaptığı indirimler sonrasında aralık itibariyle faizi yüzde 1,36’ya kadar inen kredili mevduat hesabında Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre ekim sonunda rekor kullanım gerçekleşti.

TBB verilerine göre KMH hesabı 61.7 milyar liraya yükselirken kişi başı ortalama kredili mevduat hesabı riski ise 2 bin 309 lira ile zirveye çıktı. KMH kullanan kişi sayısı ise 26.7 milyon olarak hesaplandı. Veriler toplam bireysel kredi bakiyesinin yüzde 4’ünü ise kredili mevduat hesabının oluşturduğunu ortaya koydu. Tüketicilerin kredi kartı limitlerinin dolmasının da kredili mevduat hesaplarına yönelimi arttırdığı belirtiliyor.

Kredili mevduat hesabı (KMH), bankaların müşterilerinin vadesiz mevduat hesaplarına bağlı çalıştırdıkları bir tür kredi ürünü. Vadesiz hesapta bulunan tutar bittiğinde müşteri KMH tanımlaması yaptıysa devreye giriyor. KMH’den kullanılan tutar, vadesiz hesaba para girişi olduğunda hesaptan otomatik olarak kesiliyor. Faiz tutarınız ise KMH açılışı sırasında belirlenen faiz ödeme gününde yine hesaptan otomatik olarak tahsil edilir. Eğer vadesiz hesaba gelen miktar KMH’den kullanılan tutarın tamamını kapatamıyorsa kalan tutar için ise yeniden hesaba para girişi olup borç tahsil edilene kadar günlük faiz işlemeye devam ediyor. KMH’de kullanım faizi 1 Aralık itibariyle yüzde 1,36, gecikme faizi ise yüzde 1,66 seviyesinde bulunuyor.

Türkiye Bankalar Birliği ekim ayı bülteni ağustostan itibaren politika faizi indirimleri sonrasında kredili mevduat hesabı kullanımını arttırdığını ortaya koydu. Ekim itibariyle kredili mevduat hesabı kişi sayısı 26.7 milyona yükselirken kişi başı ortalama kredili mevduat hesabı riski ise 2 bin 309 liraya çıktı. Temmuzda bu rakam bin 990 lirayken ağustosta 2 bini aştı. KMH hesabı bakiyesi de ekimde 61.7 milyar liraya yükselerek zirvesi gördü. KMH bakiyesindeki artış geçen yılın aynı ayına göre yüzde 69,5, yılbaşına göre ise yüzde 55 olarak hesaplandı.

İlk kez KMH kullananlarda hızlı artış

Verilere göre ağustosta 168 bin, eylülde 187 bin, ekimde ise 163 bin kişi ilk kez KMH kullandı. KMH faizi ağustosta faiz indirim öncesi yüzde 1,80 iken indirimlerle birlikte eylülde önce yüzde 1,73'e, ekimde yüzde 1,63'e, kasımda yüzde 1,5'e ve aralık itibariyle de yüzde 1,36'ya indi. Bankacılar yüksek enfl asyonun alım gücüne verdiği hasarın yanı sıra düşen faizlerin de vatandaşların bu ürüne yönelmesinde etkili olduğunu belirtti.

Bankacılık sektörü kaynakları hem tüketici kredilerinde sınır hem de vade kısaltmanın vatandaşın KMH kullanımını artırmasına neden olduğunu kaydederken aylık harcamalara gelirinin yetmediğinin de ifadesi olduğunu dile getirdi. Vatandaşın kısa vadeli olarak ihtiyaçlarına çözüm bulmaya çalıştığını söyleyen bankacılık kaynakları verilerin geriden geldiğini kasım ve aralıkta KMH kullanımının çok daha hızlı artış gösterdiğini vurguladı.

Öte yandan bankacılık kaynakları nakit avans çekiminin de oldukça ivme kazandığını belirtti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ile TBB kredi kartından nakit avans çekimine yönelik ayrıca istatistik yayımlamıyor. Bu nedenle bankacılık sektörü uzmanları yine burada faizlerin düşmesinin kredi kullanımı yerine kredi kartından avans çekmenin çok daha avantajlı hale geldiğini ve kullanımın arttığını vurguladı.

Bireysel kredilerin yüzde 4’ü KMH

TBB verilerine göre ekimde bankalar ve banka dışı finansal kuruluşlar tarafından kullandırılan bireysel krediler de, yüzde 39 artarak 1 trilyon 380 milyar TL oldu. Bireysel kredilerin yüzde 99’u bankalar tarafından kullandırılırken, finansman ve finansal kiralama şirketleri tarafından kullandırılan 14 milyar TL’lik bireysel kredinin 10,7 milyar TL’si taşıt kredilerinden oluştu. Bireysel kredilerin yüzde 40’ını ihtiyaç kredileri, yüzde 26’sını konut kredileri, yüzde 27’sini kredi kartları, yüzde 3'ünü taşıt kredileri ve yüzde 4’ünü kredili mevduat hesabı oluşturdu. Bireysel kredilerde tasfiye olunacak alacak oranı, yüzde 2,5 seviyesinde gerçekleşti.

Bireysel kredi kullanan kişi sayısı 37.5 milyona çıktı

Türkiye Bankalar Birliği’nin verilerine göre ekimde bireysel kredi kullanan kişi sayısı (takipteki krediler hariç) son bir yılda 1.9 milyon kişi artarak 37.5 milyon kişi olurken, ortalama kredi bakiyesi ise 37 bin TL düzeyinde gerçekleşti. Ekim ayında 254 bin kişi ilk defa kredi kartı, 125 bin kişi tüketici kredisi kullanırken, konut kredisi kullanan kişi sayısı 14 bin oldu. 18 bin kişi ise taşıt kredisi kullandı. Ekim 2022 ayı itibarıyla İstanbul 29, Ankara yüzde 10 ve yüzde 7’lik bireysel kredi payına sahiptir. Hakkari, yüzde 143 ile son 12 ayda bireysel kredi bakiyesi en çok artan il oldu. Kişi başına ortalama bireysel kredi (kredi kartı dahil) toplam bakiyesi en yüksek iller ise sırasıyla, İstanbul, Ankara ve İzmir oldu.