İhtiyaç kredisinde risk 1 yıla kadar vadede

Şebnem TURHAN

Merkez Bankası’nın sıkı para politikasının ve bankacılık sektörüne konulan aylık büyüme sınırlarının etkisiyle ihtiyaç kredi faizleri yıllık yüzde 86,15’e yükselerek rekor kırdı. Ancak bu rekor ihtiyaç kredisi hacmindeki büyümeyi durdurmuyor. Merkez Bankası verilerine göre 29 Mart ile biten haftada ihtiyaç kredisi hacmi mevduat bankalarında 1 trilyon 63 milyar liraya, katılım bankalarında 13.3 milyar liraya yükseldi. Mevduat bankalarında kullanılan toplam ihtiyaç kredilerinin yüzde 56,5’i 1 yıla kadar vadeli iken, katılım bankalarında ise 1 yıla kadar vadeli ihtiyaç kredileri yüzde 37,1 seviyesinde. Mevduat bankalarında ihtiyaç kredisinde yoğunluk ve risk 1 yıla kadar vadeli kredilerde olurken katılım bankalarında 12-36 ay vadeye yayılmış durumda.

Mart ayında ihtiyaç kredi faizi 25.44 puan arttı

Pandemi sonrasında getirilen uygulamalar ve ardından gelen düşük faiz politikaları dönemiyle bankacılık sektöründe tahsili gecikmiş alacak oldukça düşük seviyelere indi. Ancak normalleşme ile birlikte yükselen faizler sektörde tahsili gecikmiş alacakların yeniden yükseliş eğilimine girdiğini ortaya koyuyor. Yine Merkez Bankası veri- lerine göre bankacılık sektöründe ihtiyaç kredilerinde 32 miyar liraya ulaştı, bireysel kredi kartlarında ise 21.4 milyar lirayı geçti. Toplam sektörde takipteki alacak hacmi ise 192.5 milyar lira seviyesinde. Bankacılık sektörü uzmanları yılın ikinci yarısında takipteki alacak miktarında artış öngörüyor. Çünkü artık faizler çok daha yüksek. Merkez Bankası verilerine göre ihtiyaç kredi faizi mart ayı boyunca sert yükseldi. Şubat sonunda yüzde 60,71 olan ihtiyaç kredi faizi 29 Mart itibariyle yüzde 86,15'e çıktı. Bu bir ayda ihtiyaç kredi faizinin 25.44 puan birden arttığını ortaya koyuyor.

Kısa vadeli ihtiyaç kredisi yarıdan fazla

Yılın ikinci yarısında öngörülen artış öncesinde sektörde ihtiyaç kredilerinin vadesi ne durumda ve bankacılık sektörü için nasıl bir vadede riske işaret ediyor? Merkez Bankası verilerine göre mevduat bankalarında toplam ihtiyaç kredi hacmi 29 Mart haftası itibariyle 1 trilyon 63 milyar 406,4 milyon lira seviyesinde. Bu hacmin 600.4 milyar lirası ise 1 yıla kadar vadeli ihtiyaç kredilerinden oluşuyor. Yani toplam ihtiyaç kredi hacminin yüzde 56,5'i mevduat bankalarında 1 yıla kadar vadeli. 13-24 ay vadede ise 286.7 milyar lira kredi kullandırılmış bu toplam ihtiyaç kredi hacminin yüzde 27'sini oluşturuyor. 25-36 ay vadede 142.2 milyar lira kredi var ve bu toplam ihtiyaç kredi hacminde yüzde 13,4 orana işaret ediyor. 37-48 ay vadede sadece 8.4 milyar lira kredi var ve yüzde 0,8'lik orana sahip toplam ihtiyaç kredileri içinde. 49-60 ay vadede 16.7 milyar liralık kredi toplamın içinde yüzde 1,6'lık pay alırken, 5 yıldan uzun ihtiyaç kredisi 9 milyar lira ve toplam içindeki payı yüzde 0,85 seviyesinde.

Katılım bankalarında vade daha yayılmış

Katılım bankalarında ise ihtiyaç kredileri vadeleri daha çeşitlilik gösteriyor. Toplam 13.3 milyar lira ihtiyaç kredi hacmi olan katılım bankalarında 1 yıla kadar vadeli ihtiyaç kredileri 4.94 milyar lira seviyesinde. Ve toplam içindeki payı yüzde 37,1. 13-24 ay vadede ise 3.96 milyar lira ihtiyaç kredisi kullanılmış bunun toplam katılım bankaları ihtiyaç kredi hacmindeki payı yüzde 29,8. 25-36 ay vadede 2.82 milyar lira kredi ve pay yüzde 21,15 seviyesinde bulunuyor. Böylece katılım bankalarında 1-36 ay vadede ihtiyaç kredilerinin toplam ihtiyaç kredileri içindeki payı yüzde 88 seviyesinde oldu. Katılım bankalarında vade daha yayılmış ve her ne kadar 1 yıla kadar vade daha yüksek pay alsa da 13-24 ve 25-36 ay vadeler de yüksek hacimler içeriyor. 37-48 ay vadede 532.8 milyon lira kredi hacmi ve toplam katılım bankaları ihtiyaç kredisi içinde yüzde 4 payı bulunurken, 49-60 ay vadede 848.4 milyar lira kredi ve yüzde 6,4'lük pay hesaplandı. Katılım bankalarında ihtiyaç kredilerinde 5 yıldan uzun vadede 217 milyon lira kredi ile yüzde 1,63 pay ortaya çıkıyor