Tofaş'ta işten çıkarmaların gerekçesi: Ekonomik belirsizlik
Türkiye otomotiv sektörünün önde gelen şirketlerinden, Koç Holding’in bünyesindeki TOFAŞ, çalışan sayısını yüzde 13 oranında azalttı. TOFAŞ’ın iş akdi feshinde gerekçeler ise ÖTV matrah dilimi, ithal araçlarla rekabet sorunu, üretimi sona eren ve erecek olan Doblo ve Fiorino modellerinin yarattığı yük vurgulanırken, “Dış pazarlarda artan sipariş iptalleri ve azalan üretim nedeniyle tasarruf önlemleri yetersiz kaldı” denildi.
Türkiye otomotiv sektöründe lokomotif şirketlerden ve Koç Holding’in bünyesinde faaliyet gösteren Türk Otomobil Fabrikası AŞ (TOFAŞ), çalışan sayısının yüzde 13’ünü işten çıkardığını açıkladı.
Şirket tarafından Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan açıklama sonrası CNBC-e'nin konuya yakın kaynaklardan elde ettiği bilgileri aktardığına göre, küçülme kararının arkasında ekonomik belirsizlik ve sektörel baskılar yer alıyor.
TOFAŞ tarafından işten çıkarılan çalışanlara iletilen "İş Akdi Fesih Sözleşmesi" belgesi, durumun ayrıntılarını ortaya koyuyor. Belgede, işten çıkarmaların temel nedenleri olarak hem iç hem de dış pazarlardaki ekonomik koşullar ve sektördeki değişimler gösteriliyor.
Sektörel gelişmeler işten çıkarmaları tetikledi
TOFAŞ, özellikle Kasım 2022’de gerçekleştirilen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) matrah düzenlemesinin ardından yerli üreticilerin yüzde 80 vergi diliminde rekabet etmek zorunda kaldığını ve bu durumun ithal araçlara karşı önemli bir dezavantaj yarattığını belirtti. Bunun yanı sıra, üretimi sona eren modellerin de şirkete ağır bir yük getirdiği ifade edildi.
2023 yılında Doblo modelinin üretiminin sona ermesi, 2024 Temmuz ayı itibarıyla ise Fiorino modelinin üretiminin durdurulacak olması, satış adetlerini ve pazar payını olumsuz etkiledi. Bu gelişmelerin istihdam üzerinde ciddi bir baskı yarattığı belirtilirken, şirket, üretim hacminde azalma ve dönemsel üretim duruşları yaşandığını açıkladı.
İşten çıkarma: Son çare
Şirket, Ortadoğu ve Afrika'daki hedef pazarlarında ekonomik ve siyasi koşulların değişmesi, Avrupa pazarındaki ekonomik durgunluk nedeniyle beklenen ihracat rakamlarına ulaşılamadığını vurguladı. Bu durum, ihracat gelirlerinde önemli kayıplara yol açarken, üretim planlarının revize edilmesine neden oldu.
TOFAŞ, artan sipariş iptalleri ve azalan üretim adetleri nedeniyle tasarruf önlemlerinin yetersiz kaldığını, oluşan istihdam fazlasının yönetilemeyecek bir seviyeye ulaştığını belirtti. Şirket, tüm çabalarına rağmen iş gücündeki fazla kapasitenin azaltılmasının kaçınılmaz hale geldiğini ifade etti. İşten çıkartılan çalışanlara yollanan "İş Akdi Fesih Sözleşmesi" belgesinde "Mevcut durumun önümüzdeki aylarda da devam edeceği öngörüsü ile üzülerek belirtmek isteriz ki son çare olarak iş akdi fesihleri yapılmak zorunda kalmıştır" ifadelerine yer verilerek son çare olarak işten çıkarmalara başvurulduğu belirtildi."
İşten çıkartılan çalışanlara TOFAŞ tarafından yollanan "İş Akdi Feshi Sözleşmesi" belgesinde şu açıklama yer aldı:
"En son Kasım 2022'de gerçekleşen ÖTV vergi matrah düzenlemesi sebebiyle, otomotiv ana sanayinde yer alan yerli üreticiler araçlarını %80 vergi diliminde piyasaya sunmak durumunda kalmış, ithal araçlara karşı rekabetçiliklerini kaybetmiştir. Bununla birlikte 2023 yılında üretimi sona eren Doblo modelinin yanı sıra 2024 yılı temmuz ayı itibariyle Fiorino modelinin üretimi sona ermiştir. Tüm bu gelişmeler satış adetlerimizin düşmesine, pazar payımızın olumsuz yönde etkilenmesin yol açtığı gibi istihdamımız üzerinde ciddi baskı yaratmaktadır.
Ayrıca Ortadoğu ve Afrika’daki hedef pazarlarımızda yaşanan ekonomik ve siyasi uygulamaların değişimi ve Avrupa pazarında devam eden durgunluk sebebiyle, hedeflenen ihracat rakamlarına da ulaşılamamıştır. Tüm bu sebeplerle, yıl içerisinde çeşitli dönemlerde üretime ara verilmek ve üretim adetleri düşürülmek zorunda kalmıştır.
Yukarıdaki belirtilen sebepler doğrultusunda artan sipariş iptalleri ve azalan üretim adetleri, şirketimiz tarafından alınan tasarruf önlemlerini yetersiz kılmış, oluşan istihdam fazlası, alınan tüm inisiyatif ve önlemlere rağmen yönetilemeyecek boyuta gelmiştir.
Mevcut durumun önümüzdeki aylarda da devam edeceği öngörüsü ile üzülerek belirtmek isteriz ki son çare olarak iş akdi fesihleri yapılmak zorunda kalmıştır."
