Sunar, holdingleşme sürecini tamamladı, ithal ikameye yöneldi

SELÇUK ALTUN

Yüksek Ziraat Mühendisi Nuri Çomu’nun 1974 yılında temelini attığı Sunar, bu yıl 50’nci yaşını kutluyor. Yarım asırdır tarıma dayalı sanayide faaliyet gösteren topluluk, 2023’te önemli bir dönüşüm başlattı ve holdingleşerek Sunar Topluluğu adını aldı. Bugün itibariyle bünyesindeki 6 şirketle 5 kıtada 110’dan fazla ülkeye ihracat gerçekleştiren Sunar Topluluğu’nun ciro büyüklüğü ise 500 milyon doların üzerine çıktı. Topluluğun 3 şirketi ‘Türkiye’nin 1.000 Büyük Sanayi Kuruluşu’ ve ‘İlk 1000 İhracatçı Araştırması’ listelerinde yer alıyor. Ar-Ge ve Ür-Ge’ye yaptığı yatırımların meyvesini toplamaya başlayan Sunar; un, yem grupları, yemeklik yağ, meyve gibi ana ürünlerin yanı sıra sanayicinin hammadde ihtiyacını karşılamaya yönelik, modifiye nişastadan elde ettiği pek çok katma değeri yüksek ürün de sunuyor.

Sunar’da yaşanan dönüşümün mimarlığını holdingin 3’üncü kuşak temsilcisi Mustafa Nuri Çomu yapıyor. Bayrağı babası Hüseyin Nuri Çomu’dan devralan Mustafa Nuri Çomu, okulda da şirket içinde aldığı radikal kararlarla da babasının izinden gidiyor. Sunar Topluluğu’nun bugünlere gelmesinde Hüseyin Nuri Çomu’nun çok büyük katkısı var. Hüseyin Nuri Çomu, Boğaziçi Üniversitesi’nden mezun olup, 1990’lı yıllarda işin başına geçmesiyle birlikte ciddi bir yatırım ve büyüme hamlesi gerçekleştirdi. 2020 yılına kadar topluluğun başında olan ve şirketi global ölçekte bir marka haline getiren Hüseyin Nuri Çomu, Mustafa Nuri Çomu’ya 3 yıl önce bayrağı devretti ve Şeref Başkanı olarak şirkete katkı sunmaya devam ediyor.

"Yeni yapı ile girdi-çıktı sürecinin kontrolü kolaylaştı"

Mustafa Nuri Çomu ise, ilk iş olarak bir aile şirketi kimliğinde olan Sunar’da kurumsallaşma sürecini başlattı. Sürdürülebilirlik konusuna da özel önem veren Mustafa Nuri Çomu ile holdingleşme sürecini, 2024 yılı yatırım planlarını ve orta-uzun vadeli stratejilerini konuştuk.

■ Öncelikle holdingleşme sürecinden başlayalım. Neden böyle bir karar aldınız, faydası ne olacak?

Şirketlerimizin holding çatısı altında olması, kurumsallaşma yolunda daha güçlü adım atmamızı sağlayacak. Bizim yapıda, tüm şirketlerimiz aslında birbirinin müşterisi. Bir şirketimizin atığı veya yan ürünü, diğer şirketimizin hammaddesi oluyor. Böyle olunca da iş süreçlerini takip etmek, girdi-çıktı sürecini kontrol etmek çok kolay olmuyordu. Bu süreçleri yeni yapıda daha net ve görülebilir yaptık. Ayrıca, holding şemsiyesi finansa erişimde de avantaj sağlar diye düşünüyoruz.

■ Bu süreç sanki biraz da halka arza hazırlık gibi geliyor.

Henüz bu konuda alınmış bir kararımız yok. Holdingleşme sürecinin tamamlanması ve kurumsal kimliğin oturması sonrasında belki gündemimize alabiliriz. Zaten aracı kurumlar sık sık kapımızı çalıyor. Belki 2 yıl sonra şirketlerimizden Elita’nın halka arzını gündeme getirebiliriz.

■ Bugün itibariyle tüm şirketlerin gündeminde sürdürülebilirlik konusu var. Siz bu çerçevede neler yapıyorsunuz?

Sürdürülebilirlik, şirketimizin ana stratejisi olarak her zaman en ön sırada yer alır ve artık genetiğimize işlemiş diyebilirim. Tüm işletmelerimiz, hammaddelerini tarımdan yani topraktan temin ediyor. Toprağımız, suyumuz, havamız temiz olmazsa hammaddemiz olmaz, kalitesi düşer, varlığımızı sürdüremeyiz. Biz de bu bilinçle hareket ediyoruz.

Ayrıca bu konu, kurucumuzun bize bıraktığı en büyük miras. Yüksek Ziraat Mühendisi merhum dedem Hacı Nuri Çomu, ilk sanayi kuruluşunu faaliyete geçirirken şu felsefeyle yola çıkıyor: “Toprağı, suyu ve havayı kirletme. Çiftçiyi ve üreteni sev.” Bu yaklaşım 13 yıl sonra yani 1987’de Birleşmiş Milletler’in raporuna sürdürülebilirlik olarak yansıyor. O yüzden Türkiye’nin belki de sürdürülebilirlik tarihi en köklü şirketleri bizim şirketlerimiz. Tohumun toprakla buluşmasından gıdanın sofraya varıncaya kadarki öykünün her aşamasında, odağımızda sürdürülebilirlik var.

Ek olarak, babam ve Şeref Başkanımız Hüseyin Nuri Çomu, “Topyekun kalkınma, topyekun mutluluk” ilkesiyle Türkiye’nin ve Avrupa’nın ilk sürdürülebilir ayçiçeği tarımını 2016 yılında gerçekleştirdi. Sonrasında 2018 yılında Türkiye’nin ve Avrupa’nın ilk sürdürülebilir ayçiçeği yağını Sunar markasıyla tüketicimizle buluşturdu. Bu konudaki yatırımlarımız ve arayışlarımız sürekli devam ediyor.

Yeşil Mutabakat için 2 milyon Euro'luk yatırım yaptık

■ Ne yapacaksınız, detay verir misiniz? Ayrıca ihracatçı bir firmasınız, Yeşil Mutabakat kapsamında çalışmalarınızı anlatır mısınız?

Yeşil Mutabakat hedeflerine ulaşmak için bu güne kadar 2 milyon Euro iyileştirme yatırımı yaptık. Hali hazırda sanayi işletmelerimizin ihtiyacı olan elektrik enerjisini bünyemizdeki trijenerasyon sistemiyle karşılıyoruz. İşletmelerden elde edilen buhar, ısı gibi enerji kaynaklarının yeniden değerlendirilmesini sağlayan sisteme GES santrallerini de ilave ettik. Geçtiğimiz 5 yıl içerisinde tesislerimizin çatılarına güneş enerjisi panelleri kurulumunu tamamladık. 80 MW GES ve RES yatırımlarımızın fizibilite ve saha çalışmaları da devam ediyor. Bunun için 2024 yılında yapacağımız yatırımın tutarı 300 milyon TL olacak. Topluluğumuzun her şirketinde enerji verimliliği, karbon ayak izini azaltmaya yönelik yatırımlar daima önceliklerimizin en üst sıralarında yer alıyor. 2030 yılı hedefimiz tükettiğimiz enerjinin tamamını yenilenebilir enerji sistemlerinden elde etmek olacak. Bu 6 yıl içerisinde şirketlerimizin işlediği hammaddelerdeki sürdürülebilirlik sertifika oranını 10 kat artırmak istiyoruz.

300 milyon TL’lik yatırımla Osmaniye’de un tesisi kuracağız

■ Bünyenizde 6 şirket var ve sürekli bir yatırım sürecindesiniz. 2024’te hangi yatırımlara imza atacaksınız? Üretime, istihdama, ciroya nasıl bir katkısı olacak?

Sunar Mısır bünyesinde uzun yıllardır gerçekleştirdiğimiz Ar-Ge çalışmalarının meyvelerini toplamaya başladık. Türk sanayicisinin bulamadığı, yurt dışından almak zorunda kaldığı sodyum glukonat, maltitol, dekstrin, poliyol, toz sorbitol, biyobozunur kompost gibi onlarca katma değeri yüksek ithal ikamesi ürünü tesislerimizde üretmeye başladık. Gıda ve endüstriyel uygulamalara yönelik modifiye nişasta üretim kabiliyetlerimizi ve ürün çeşitliliğimizi yeni yatırımlarla artırarak devam ettireceğiz. En genç ve inovatif şirketimiz olan Sunar NP’nin ürettiği biyopolimerlerin pazar payını artıracak hamlelerimiz yine 2024 yılında gündemimizde yer alacak. Ek olarak, Sunar Özlem Gıda olan şirketimizin unvanını Sunar Un ve Yem olarak değiştirdik. Hayvancılık sektörüne yönelik süt, besi, özel dönem ve kanatlı gibi yemleri üreten aynı zamanda un üretiminde Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşları arasında yer alan bu şirketimiz bünyesinde bir satın alma gerçekleştirdik. Şirketin iç pazardaki etkinliğini artırma hedefleri çerçevesinde Konya’da atıl durumdaki bir yem fabrikasını satın aldık. Yapılan iyileştirme ve verimlilik çalışmaları sonrasında tesis, bölgedeki en önemli yem fabrikalarından birisi haline geldi. İstihdamı da yaklaşık 200 kişilik artışla iki buçuk katına çıktı. Halen devam eden teknoloji ve kapasite artırma çalışmalarının da etkisiyle bu şirketimizde istihdam artışı sürecek. Sunar Un fabrikasında toplam 250 milyon TL’lik yatırım devam ediyor. Ayrıca, 2024 yılında 300 milyon TL’lik yeni yatırım projesi de başlatmayı planlıyoruz. Osmaniye’deki modern un tesisimizi bu yıl devreye alacağız. Bu yatırımla kapasitemizi iki katına çıkarırken pazar payımızı da artıracağız. Bunların haricinde 2024 yılında bilişim sistemleri alanında müşterilerimizin ve iş ortaklarımızın süreçlerini iyileştirmeye yönelik entegre sipariş sistemlerini devreye almayı planlıyoruz. Yem sektöründe çiftliklere yönelik eğitim ve hayvan bakımı desteklerimizi artıracağız. Özetle, 2024 yılında topluluğumuzun planlanan yatırım tutarı toplamda 600 milyon TL’yi, mevcutta bin 250 civarında olan istihdamımız bin 600’ü bulacak.