Müsilajla mücadelede robotik denizaltı önerisi

Mehmet KAYA

İnsansız denizaltı araçları üretimi yapan Hoytek firmasının Genel Müdürü Bertan Tezcan, Marmara Denizi'ndeki müsilaj temizleme çalışmalarında keşif ve numune almakta, robotik denizaltıların kullanılabileceğini söyledi. Şirketlerinin “Demre” adını verdikleri bir sualtı robotu ürettiğini belirten Bertan Tezcan, “Müsilaj sorunu sadece yüzeyde değil, su altında da var. Deniz altı temizliği ve numune alımı şu anda yalnızca dalgıçlarla yapılıyor. Dalgıçlar en fazla 20 metrede sağlıklı görev yapabilir. Bizim önerimiz şu; su altı robotlarımızı çok kısa sürede istenilen derinliğe indirerek, numune toplayabilir ve buna göre bir temizlik çalışması yapabiliriz” dedi. Demre robotik denizaltı aracının 200 metre derinliğe kadar görev yaptığı bildirildi.

Firma 2015’te kuruldu

DÜNYA’ya açıklamalarda bulunan Tezcan, Hacettepe Teknokent bünyesinde 2015’te kurulan Hoytek’in elektrikli denizaltı robotlarda önemli bir yer edindiğini vurgulayarak, “Su altı robotları, sondaj, arama kurtarma, deniz madenciliği gibi birçok sektörde ve alanda sıklıkla kullanılıyor. İlk günden beri Marmara’daki çevre felaketinde endişeyi en derinden hissettik. Ürettiğimiz robotun bu çalışmalar için bilgiler üretebileceğini düşünüyoruz” diye konuştu. Hoytek’in bir su altı robot ailesi geliştirdiğini belirten Tezcan, DEMRE’den daha büyük robotları da bulunduğunu ancak kamuoyuna yansıyan bilgilere bakarak müsilajla ilgili keşif, numune alma, görüntü gibi çalışmalar için en uygun robot olduğunu düşündüklerini kaydetti. Tezcan, “Bu robotlar aslında bir nevi platform. Hangi amaçla kullanacaksanız o amaca yönelik sistemleri takıyorsunuz. Kol takıp numune almayı sağlayabilirsiniz, kamerayla görüntü alabilirsiniz, görüntü almanın mümkün olmadığı ortamda sonar takıp görüntü elde edebilirsiniz. Çeşitli sensörlerle biyolojik ya da başka amaçlı veri toplayabilirsiniz. Buna müsait bir yapıda tasarlandılar. Bu kullanımlar için elbette robotun büyüklüğü-küçüklüğü değişiyor. Marmara’daki müsilaj sorunu için gözlem, numune gibi işlerde DEMRE uygun görünüyor. Optimum güçte ve küçük olduğu için hareket kabiliyeti yüksek” dedi.

Birçok ülkeye ihraç ediliyor

Su altı robotlarını Türkiye’de deniz polisinin arama-kurtarma, Dokuz Eylül Üniversitesi’nin ise sualtı arkeolojik araştırma için kullandığını belirten Bertan Tezcan, İngiltere, Rusya, Norveç ve Kanada’ya robot ihraç ettiklerini, bu ülkelerde de bilimsel araştırma ve arama-kurtarmada kullanıldığını kaydetti. Kendisinin ve ortağı Bülent Gökalp’in uzun yıllar savunma sanayi ve teknoloji firmalarında çalıştıktan sonra Hacettepe Teknokent bünyesinde Hoytek’i 2015’te kurduklarını belirten Tezcan, 6 yıl içinde bir ürün ailesi ürettiklerini kaydetti. Tezcan, firmalarının start-up olarak başladıktan sonra öz kaynaklarıyla robotları geliştirdiğini ve ürettiğini vurguladı.